Bệnh Thoái Hóa Khớp: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu, Điều Trị, Phòng Ngừa
Bệnh thoái hóa khớp là một trong những bệnh lý liên quan đến xương khớp phổ biến ở người cao tuổi và đang có xu hướng trẻ hóa. Do đó, bạn cần trang bị cho mình những kiến thức về bệnh để có được một sức khỏe tốt, từ biểu hiện, nguyên nhân đến các biện pháp điều trị. Các triệu chứng của bệnh lý thường diễn tiến chậm nhưng nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm.
Bệnh thoái hóa khớp là gì?
Bệnh thoái hóa khớp có xu hướng khởi phát ở những người ở độ tuổi trung niên và cao tuổi. Bệnh lý đặc trưng bởi tình trạng thoái hóa loạn dưỡng ở khớp dẫn đến mô sụn bị xơ hóa, bào mòn, lâu dần trên bề mặt của khớp sẽ xuất hiện các gai xương.
Thoái hóa khớp chính là hệ quả của sự mất cân bằng của quá trình hủy hoại và hoạt động tổng hợp mô sụn, xương dưới sụn với. Trong đó, những trường hợp bị thoái hóa khớp quá trình hủy hoại sẽ diễn ra nhanh hơn hoạt động tổng hợp dẫn đến xương, sụn bị tổn thương và suy yếu, thoái hóa dần theo thời gian.
Sự mất cân bằng này có thể xuất hiện ở nhiều nguyên nhân khác nhau như rối loạn chuyển hóa, yếu tố di truyền, thói quen sinh hoạt, ảnh hưởng tuổi tác, lao động nặng nhọc,…
Các triệu chứng bệnh thoái hóa khớp thường diễn tiến chậm và âm thầm, nhưng không thể điều trị dứt điểm. Bệnh nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách có thể khiến sụn khớp biến đổi về cấu trúc, hình thái dẫn đến hình thành xương gai, nhuyễn hóa, bào mòn, nứt, ảnh hưởng đến vận động, nghiêm trọng hơn có thể gây tàn phế.
Theo các thống kê cho thấy, có hơn 80% trường hợp bị thoái hóa khớp ảnh hưởng đến khớp gối và một số khớp như khớp vai, khớp háng, cổ tay, cổ chân,… Thoái hóa khớp thường có xu hướng khởi phát ở nữ giới cao hơn nam giới.
Nguyên nhân thoái hóa khớp do đâu?
Có nhiều nguyên nhân dẫn tới thoái hóa xương khớp. Một số tác nhân chính gây bệnh có thể kể đến như:
- Tuổi tác: Bệnh xảy ra do quá trình lão hóa của cơ thể, thường gặp ở những người ngoài 50 tuổi. Ở độ tuổi này, chất lượng sụn khớp kém dần, khả năng tái tạo hay tự tiết ra dịch nhầy để bôi trơn cho các khớp cũng suy giảm. Theo thời gian, sụn khớp mất tính đàn hồi, dẫn tới tình trạng cứng, nứt vỡ và bị bào mòn, gây đau, cử động khó.
- Công việc và thói quen sinh hoạt không khoa học: Người làm các công việc đặc thù, thường xuyên hoạt động ở một tư thế hoặc phải mang vác nặng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Nguyên nhân là do các tư thế sai có thể gây áp lực lên sụn khớp và đĩa đệm, lâu ngày khiến sụn khớp, đĩa đệm yếu đi và rất dễ bị thoái hóa.
- Di truyền: Trong gia đình có người thân bị thoái hóa khớp, tỷ lệ mắc bệnh sẽ cao hơn.
- Do các dị tật bẩm sinh: Một số dị tật bẩm sinh như gù, vẹo cột sống cũng là nguyên nhân dẫn tới thay đổi hình thái, cấu trúc xương khớp, dần dần gây thoái hóa.
- Do các bệnh lý: Thoái hóa xương khớp có thể là hệ lụy của các bệnh như tiểu đường, bệnh gút, loãng xương…
- Luyện tập thể dục thể thao quá độ: Một số môn thể thao như bóng đá, nhảy xa, quần vợt… có thể gây sức ép lớn tới xương khớp, khiến người chơi gặp nhiều chấn thương như giãn dây chằng, rạn xương, trật khớp,… Những tổn thương này làm gia tăng nguy cơ thoái hóa khớp.
- Chế độ ăn uống: Ăn uống thiếu chất, đặc biệt là canxi, chondroitin – những chất cần thiết giúp xương chắc khỏe cũng là nguyên nhân khiến tình trạng thoái hóa xương khớp diễn ra nhanh hơn.
- Thừa cân: Trọng lượng cơ thể quá nặng có thể gây nhiều áp lực tới các sụn khớp. Nếu tình trạng này kéo dài, có thể gây tổn thương sụn khớp và xương dưới sụn, gây thoái hóa.
Dấu hiệu của bệnh thoái hóa khớp
Thoái hóa thường gặp ở các vùng khớp đầu gối, khớp cổ chân, khớp vai, háng và ngón tay/ bàn tay, cột sống và vùng cổ. Để nhanh chóng phát hiện ra tình trạng bệnh và điều trị kịp thời, bạn cần biết những dấu hiệu tiêu biểu và phổ biến nhất của thoái hóa khớp.
Đau nhức khớp
Dấu hiệu đầu tiên và cũng rất phổ biến ở phần lớn người mắc bệnh thoái hóa khớp chính là đau nhức. Các cơn đau sẽ có mức độ tăng dần về các thời điểm cụ thể như ban đêm hay sáng sớm vừa thức dậy.
Ban đầu, người bệnh sẽ chỉ cảm nhận được những cơn đau âm ỉ, nhưng càng về sau, các cơn đau khởi phát mạnh mẽ hơn, khó chịu hơn kèm theo tiếng kêu lạo xạo ở khớp, nhất là khớp gối. Khi nghỉ ngơi, ngồi yên thì cơn đau sẽ giảm đi đáng kể.
Đặc biệt, thoái hóa khớp sẽ có xu hướng tăng dần các cơn đau nếu bạn không điều trị kịp thời. Vào những thời điểm giao mùa, biến đổi thời tiết, người bệnh sẽ cảm thấy đau đớn và khó chịu vô cùng.
Cứng khớp, cảm giác nóng trong khớp
Kèm theo các cơn đau là cảm giác cứng đờ. Quá trình đi lại và di chuyển của bạn sẽ trở nên khó khăn hơn khi vừa đau lại vừa khó cử động. Cảm giác nóng ran do cọ xát kèm theo thiếu hụt dịch khớp cũng góp phần khiến cảm giác khó chịu tăng lên đáng kể.
Giảm khả năng vận động
Vì các khớp xương là bộ phận chính giúp cơ thể di chuyển và hoạt động, tình trạng thoái hóa khớp nếu không được điều trị sẽ làm giảm đi đáng kể khả năng vận động.
Đầu tiên, bạn sẽ chỉ cảm thấy đau đớn, khó chịu khi vận động mạnh, lâu dần, mọi hoạt động từ đi, đứng, đổi tư thế, hay trở mình, cử động tay cũng trở nên khó khăn hơn.
Nghiêm trọng hơn nữa, khi bệnh đi vào giai đoạn nặng, người bệnh sẽ dễ bị mất thăng bằng, dễ ngã khi đi lại.
Thoái hóa khớp có nguy hiểm không?
Thoái hóa khớp xảy ra khá phổ biến ở những người bước qua độ tuổi trung niên, bệnh gây ra các triệu chứng như đau nhức, cứng khớp ảnh hưởng đến khả năng vận động bình thường. Nghiên cứu y học đã chỉ ra, có đến 80% trường hợp bị thoái hóa khớp gặp khó khăn khi vận động và 25% trường hợp bị mất đi khả năng vận động bình thường. Bên cạnh đó, bệnh cũng có thể gây ra một số biến chứng nghiêm trọng khác như:
- Suy nhược cơ thể: Việc đau nhức kéo dài khiến người bệnh cảm thấy đau đớn và khó chịu, đặc biệt các cơn đau xuất hiện về đêm còn khiến người bệnh bị mất ngủ, gây tác động xấu đến sức khỏe và tâm lý của người bệnh. Nếu tình trạng này diễn ra kéo dài sẽ khiến người bệnh rơi vào trạng thái lo âu, suy nhược cơ thể,…
- Biến dạng các khớp: Các khớp bị tổn thương sẽ có triệu chứng sưng to, mọc gai xương gây biến dạng và lệch khỏi vị trí ban đầu. Điều này sẽ khiến khả năng vận động và di chuyển của người bệnh ảnh hưởng rất lớn.
- Teo cơ: Các cơ xung quanh vùng khớp bị tổn thương nếu không được vận động trong thời gian dài sẽ dần suy yếu, gây teo cơ và mất đi khả năng vận động thông thường như co duỗi, cầm nắm, đi đứng,…
- Tàn phế: Đây là biến chứng rất nguy hiểm của bệnh thoái hóa khớp, lúc này người bệnh đã mất đi khả năng vận động vĩnh viễn đồng thời gây tổn thương đến các cơ quan xung quanh như rễ thần kinh, tủy sống,…
Cách điều trị thoái hóa khớp
Bệnh thoái hóa khớp thuộc bệnh mãn tính và không thể điều trị dứt điểm. Các phương pháp điều trị giúp cải thiện các cơn đau, phục hồi chức năng của khớp, đồng thời phòng ngừa phát sinh biến chứng. Bên cạnh đó, điều trị thoái hóa khớp còn giúp bảo tồn chức năng của khớp, nâng cao chất lượng cuộc sống.
Điều trị bằng thuốc
Sự lựa chọn đầu tiên của người bệnh và cũng là cần thiết chính là dùng thuốc Tây theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
- Nhóm thuốc chống viêm, giảm đau: Thông thường, bác sĩ sẽ sử dụng thuốc Paracetamol giúp cải thiện các triệu chứng đau nhức khó chịu, bởi các hoạt chất trong thuốc khá an toàn và phù hợp với nhiều đối tượng, bao gồm người cao tuổi. Với những trường hợp không đáp ứng, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc chống viêm không steroid ( Diclofenac, Ibuprofen, Naproxen,…)
- Các loại thuốc điều trị tại chỗ: Thuốc bôi (Voltaren) có tác dụng giảm đau nhức và chống viêm hiệu quả, hạn chế phát sinh tác dụng phụ. Thuốc được chỉ định bôi trực tiếp lên bề mặt khớp, mỗi ngày bôi từ 2 – 3 lần. Tuy nhiên, các loại thuốc bôi ngoài da này không được sử dụng trong trường hợp bề mặt khớp xuất hiện vết lở, loét.
- Thuốc chống thoái hóa: Glucosamine, Chondroitin sulfate, Diacerein,… là các loại thuốc chống lão hóa thường được sử dụng trong điều trị thoái hóa khớp, thoái hóa cột sống lưng, thoái hóa đốt sống cổ,…. Các hoạt chất có trong thuốc có tác dụng tái tạo xương, phục hồi mô sụn, từ đó làm chậm quá trình thoái hóa mô sụn. Tuy nhiên, nhóm thuốc này phát huy tác dụng khá chậm nên thường được kết hợp với các loại thuốc cải thiện triệu chứng trong giai đoạn bệnh tiến triển.
- Corticoid đường tiêm: Với những trường hợp bị thoái hóa khớp không đáp ứng với các loại thuốc điều trị trên, bác sĩ có thể cân nhắc sử dụng corticoid ở dạng tiêm, tiêm trực tiếp vào ổ khớp như Betamethasone dipropionate, Hydrocortisone, Methylprednisolon,… Hoạt chất Corticoid có khả năng giảm đau, chống viêm mạnh, từ đó kiểm soát các triệu chứng bệnh lý hiệu quả. Tuy nhiên, thuốc có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn.
- Thuốc tiêm acid hyaluronic: Hoạt chất Acid hyaluronic tương tự như dịch nhầy ở ổ khớp. Do đó, bác sĩ có thể chỉ định tiêm Acid hyaluronic với những trường hợp bị khô khớp nhằm cải thiện chức năng vận động, giảm ma sát. Tuy nhiên, thuốc tiêm chỉ áp dụng với những khớp nhất định.
Điều trị bằng phẫu thuật
Đây là phương thức điều trị khi bệnh đã có chuyển biến xấu. Người bệnh mắc thoái hóa khớp mức độ nghiêm trọng cần phải thực hiện các bước kiểm tra trước khi tiến hành phẫu thuật như chụp X-quang vùng khớp tổn thương, xét nghiệm máu, nội soi khớp.
Tùy theo tình trạng mà bác sĩ sẽ quyết định vệ sinh các khớp xương hay phẫu thuật thay thế khớp, hoặc cắt bỏ trong trường hợp xấu nhất. Việc điều trị thoái hóa khớp phụ thuộc khá nhiều vào cơ địa và tình trạng diễn biến của bệnh.
Chính vì thế, bạn nên nhanh chóng thăm khám khớp để biết được tình trạng của bản thân, từ đó chọn lựa phương pháp điều trị phù hợp.
Đẩy lùi đau nhức xương khớp tại nhà
Với thoái hóa khớp, bệnh nhân có thể áp dụng các phương pháp điều trị ở nhà như xoa bóp, chườm nóng, để giảm bớt các cơn đau nhức, khó chịu.
- Vật lý trị liệu: Phương pháp này có tác dụng cải thiện tình trạng cứng khớp, giảm đau, đồng thời phục hồi chức năng vận động. Một số biện pháp vật lý trị liệu được áp dụng điều trị thoái hóa khớp như chườm nóng, dùng tia hồng ngoại, liệu pháp suối khoáng, siêu âm, các bài tập phục hồi chức năng,…
- Giảm cân: Tình trạng thừa cân, béo phì có thể gia tăng áp lực lên ổ khớp, từ đó thúc đẩy quá trình lão hóa diễn ra nhanh chóng. Để kiểm soát bệnh lý hiệu quả, bạn cần áp dụng các biện pháp giảm cân, duy trì chỉ số cân nặng phù hợp.
- Hạn chế hoạt động nặng: Người bệnh thoái hóa khớp cần hạn chế các hoạt động gia tăng áp lực lên khớp nư mang vác nặng, chạy bộ, ngồi xổm,…
- Sử dụng đai: Mang đai bảo vệ sẽ giúp làm giảm áp dụng lên ổ khớp, từ đó cải thiện tình trạng đau nhức hiệu quả. Bên cạnh đó, liệu pháp này còn làm chậm quá trình tiến triển của các triệu chứng bệnh lý, hạn chế ảnh hưởng đến các mô mềm xung quanh khớp.
Các biện pháp điều trị thoái hóa khớp không sử dụng thuốc giúp cải thiện các cơn đau nhức, đồng thời làm chậm quá trình tiến triển của bệnh. Tuy nhiên, người bệnh cần kiên trì áp dụng trong thời gian dài giúp mang lại kết quả điều trị như mong muốn.
Phòng ngừa bệnh thoái hóa khớp
Phòng ngừa thoái hóa khớp trên thực tế không hề khó. Ngay từ bây giờ, bạn nên có những quan tâm nhất định đến sức khỏe, đặc biệt là sức khỏe xương khớp của mình thông qua các biện pháp ngăn ngừa thoái hóa khớp dưới đây.
– Quan tâm đến tư thế: dù đi, đứng hay ngồi, nằm bạn cũng nên tự điều chỉnh tư thế thẳng lưng, cao đầu, tay chân thoải mái để cơ thể được thả lỏng và không bị biến đổi về kết cấu. Ngồi thẳng lưng cũng giúp giảm bớt áp lực lên các khớp tay, chân, cột sống, duy trì sự ổn định trong hệ thống xương khớp.
– Ăn uống điều độ, đủ chất: Một cơ thể cân đối với đầy đủ dưỡng chất, đặc biệt là canxi và glucosamin sẽ giúp cơ thể bạn tránh được áp lực từ cân nặng hay yếu tố bên ngoài lên xương khớp. Tránh được sự thiếu hụt dưỡng chất đồng nghĩa với việc cơ thể được duy trì ổn định và hạn chế nguy cơ thoái hóa
– Tăng cường vận động: Tập thể dục thể thao thường xuyên, điều độ sẽ giúp các khớp xương của bạn được rèn giữa và tăng khả năng vận động. Điều này cũng giúp giải phóng và rèn luyện cho cơ thể của bạn không bị xơ cứng mà thay vào đó dẻo dai hơn, năng động hơn
– Không làm việc, lao động quá sức: Trong một số trường hợp lao động hay làm việc, hãy theo dõi giới hạn của bản thân để biết chọn công việc vừa sức. Đừng để các khớp xương của bạn phải hoạt động quá mức dẫn đến chấn thương và thoái hóa sớm.
Thoái hóa khớp là một trong những bệnh lý thường xuất hiện ở đối tượng người trung niên, cao tuổi. Các triệu chứng bệnh lý thường diễn tiến chậm, không đe dọa đến tính mạng người bệnh nhưng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động, sinh hoạt hàng ngày. Do đó, khi nhận thấy các dấu hiệu thoái hóa khớp, người bệnh cần nhanh chóng đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!