Cách Chăm Sóc Bệnh Nhân Thoái Hóa Khớp Nhanh Hồi Phục

Việc chăm sóc người bị thoái hóa khớp đúng cách sẽ giúp cho khớp bị tổn thương nhanh phục hồi, đồng thời nâng cao hiệu quả của các phương pháp điều trị y khoa. 

Cách chăm sóc bệnh nhân thoái hóa khớp nhanh hồi phục

Thoái hóa khớp là tình trạng xương khớp bị tổn thương loét ở sụn và hình thành các đốt gai ở bờ khớp. Hiểu một cách đơn giản là tình trạng xương khớp xuất hiện quá trình lão hóa, bào mòn tại khớp. Bệnh thường hay đi kèm với một số phản ứng viêm khiến chất dịch bôi trơn tiết ra ít hơn, điều này khiến khớp kém linh hoạt và gây đau khi vận động. Thoái hóa khớp có thể xuất hiện một hoặc đồng thời nhiều vị trí khác như như khớp gối, khớp ngón chân, khớp gót chân, khớp cổ tay, khớp háng,…

Phần đông đối tượng mắc bệnh thoái hóa khớp là người già, người cao tuổi, người lao động nặng nhọc. Nhưng hiện nay, căn bệnh dần có xu hướng trẻ hóa do số lượng người trẻ tuổi mắc bệnh ngày càng gia tăng. Và đây cũng chính là nhóm đối tượng lao động chính nên khi mắc bệnh thì chúng làm ảnh hưởng không hề nhỏ đến năng suất công việc cũng như chất lượng đời sống.

Bên cạnh việc điều trị theo phác đồ của bác sĩ chuyên khoa, bệnh nhân bị thoái hóa khớp cũng được chăm sóc sức khỏe đúng cách. Bởi vì mặt hạn chế lớn nhất của căn bệnh này là giảm khả năng vận động, người bệnh sẽ gặp không ít khó khăn trong việc di chuyển hay thực hiện hành vi nào. Không những vậy, chăm sóc bệnh đúng cách tại nhà cũng có thể được xem là một biện pháp điều trị bệnh và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Chăm sóc bệnh nhân bị thoái hóa khớp không phải là điều dễ dàng và dễ thực hiện. Đặc biệt là người già thì không phải là việc làm đơn giản mà cần phải có cả một quá trình chăm sóc cẩn thận, ân cần và luôn niềm nở. Song song, khi lập ra kế hoạch chăm sóc người bệnh, bạn cần phải xem xét mọi mặt từ tình trạng sức khỏe, phác đồ điều trị của bác sĩ đến cả nhu cầu cá nhân của bệnh nhân. Ưu tiên hàng đầu vẫn là một kế hoạch chăm sóc người bệnh khoa học nhất.

Dưới đây là một số cách vấn đề cần được quan tâm khi chăm sóc người bệnh bị thoái hóa khớp:

Để người bệnh nghỉ ngơi nhiều khi bị đau nặng

Khi bị đau nặng, bệnh nhân cần có nhiều thời gian nghỉ ngơi hơn. Điều này nhằm giảm thiểu tối đa những tác động lặp lại tại khớp giúp cho khu vực bị ảnh hưởng có thể nhanh chóng được chữa lành tổn thương.

Trường hợp bị thoái hóa các khớp ở chân, chẳng hạn như thoái hóa khớp gối hay thoái hóa khớp háng, người bệnh được khuyến cao nên nghỉ ngơi 1- 2 ngày, tránh những cử động mạnh. Nằm nghỉ ngơi ở tư thế dễ chịu nhất. Khi cơn đau nhức khớp đã thuyên giảm, có thể đi lại nhẹ nhàng và thực hiện các công việc không đòi hỏi quá nhiều sức.

Trao đổi để bệnh nhân nắm rõ mức độ bệnh của mình

Để người bệnh có ý thức hơn trong việc tự chăm sóc sức khỏe của bản thân. Các bác sĩ cũng như người nhà cần thẳng thắn trao đổi với người bệnh về tình trạng sức khỏe của họ, phương pháp điều trị bệnh, những điều nên và không nên làm trong sinh hoạt hàng ngày.

Ngoài ra, các bác sĩ chuyên khoa cũng cần thông báo về những biến chứng người bệnh có thể gặp phải nếu như bệnh tình không được kiểm soát tốt để họ có sự chuẩn bị sẵn sàng về mặt tâm lý.

Hướng dẫn bệnh nhân cách luyện tập để đẩy lùi tình trạng thoái hóa, phục hồi chức năng vận động của khớp

Một số bệnh nhân có khuynh hướng sợ đau nên cứ ở yên một chỗ khiến cho khớp bị cứng và đau nhức nghiêm trọng hơn. Thậm chí, việc bất động trong một thời gian dài còn gây yếu liệt cơ bắp, teo cơ, đẩy người bệnh đến nguy cơ bị tàn phế nhanh hơn.

Trong quá trình chăm sóc bệnh nhân thoái hóa khớp, người nhà cần khuyến khích người bệnh vận động. Người nhà có thể nâng đỡ bệnh nhân mỗi khi di chuyển hoặc trang bị nạng hay gậy để người bệnh thuận tiện hơn trong việc đi lại.

Người bệnh nên cố gắng chăm chỉ luyện tập thể dục trở lại khi cơn đau đã thuyên giảm. Tập luyện sẽ giúp các khớp vận động linh hoạt hơn, đồng thời tăng cường tuần hoàn máu đến khớp bị bệnh, tạo điều kiện để tổn thương ở lớp sụn và các đầu xương được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng và có tốc độ phục hồi nhanh hơn.

Bên cạnh các bộ môn như đi bộ, tập dưỡng sinh, yoga, đạp xe đạp, bơi lội, người nhà có thể hướng dẫn bệnh nhân thực hành một số động tác đơn giản dưới đây để cải thiện dấu hiệu bệnh:

 Bài tập số 1:

• Ngồi lên trên 1 cái ghế, bàn chân chạm sát sàn nhà, đầu gối gập lại tạo thành 1 góc 90 độ với đùi.
• Duỗi thẳng chân phải một cách từ từ, nâng chân lên cao cho đến khi tạo thành một đường song song so với mặt sàn.
• Để 30 giây rồi hạ chân xuống, đổi bên
• Mỗi chân tập luyện ít nhất 10 lần trong ngày để nâng cao sức bền cho cơ mặt đùi trước, ức chế quá trình thoái hóa ở khớp hàng, khớp đầu gối, giúp các khớp này vận động trơn tru.

– Bài tập số 2: 

• Đứng thẳng, bước chân phải lên trước vài bước, đầu gối gập lại đẩy người hướng về phía trước. Trong khi đó, chân trái luôn giữ thẳng
• Ấn gót chân trái xuống mặt sàn để các cơ bắp phía sau chân được kéo giãn
• Giữ tư thế trên trong 3 giây và thu chân trở về từ thế ban đầu
•  Lặp lại tương tự cho bên chân còn lại
• Mỗi ngày người bệnh nên thực hành bài tập này tối thiểu 3 lần để chống co cứng cơ chân, giảm đau khi bị thoái hóa khớp.

– Bài tập số 3:

• Chuẩn bị một cái bục cao từ 10 – 20 cm
• Khi tập luyện, đứng trước bục, hai chân tách ra dang rộng bằng vai
• Bước chân phải lên bục, sau đó với chân trái rồi lại lần lượt bước từng chân xuống dưới
• Có thể thay thế bục bằng bậc thang và bám vào thanh vịn trong lúc luyện tập để giữ thăng bằng.

Xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp

Chế độ ăn uống hằng ngày có tác động ít nhiều đến tốc độ thoái hóa của xương khớp. Do đó, để làm chậm tiến hành này, cả người bệnh và người chăm sóc cần hết sức chú ý đến khẩu phần ăn uống hằng ngày. Ăn uống khoa học và đảm bảo các chất dinh dưỡng thiết yếu không chỉ hỗ trợ điều trị bệnh mà còn duy trì sức khỏe tổng thể ở mức tốt nhất, cải thiện hệ miễn và nâng cao sức khỏe. Đồng thời, tránh tình trạng tăng cân quá mức để phòng áp lực đột ngột lên các khớp.

Một số thực phẩm dưới đây được chuyên gia khuyến khích người bệnh nên bổ sung vào thực đơn ăn uống hằng ngày:

• Rau xanh, củ quả tươi: Súp lơ, cải xoăn, cải xanh, rau bina, rau ngót, củ dền, củ cà rốt, cà chua,…;
• Chất béo lành mạnh: Dầu dừa, dầu ô liu, dầu mè, các loại hạt,…;
• Các loại quả mọng: Dâu tây, việt quất, mâm xôi,…;
• Thực phẩm giàu canxi: Đậu nành, ngũ cốc nguyên chất, sữa, phô mai,…;
• Các loại cá giàu omega-3: Cá hồi, cá trích, cá thu, cá ngừ, cá cơm,…;
• Gia vị có đặc tính kháng khuẩn, chống viêm: Gừng, tỏi, nghệ, hành,…;
• Thực phẩm giàu vitamin A, vitamin B12, vitamin C, vitamin D: Trứng, sữa chua, cá, trái cây có múi,…

Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần loại bỏ hoàn toàn hoặc hạn chế sử dụng các thực phẩm sau nếu không mong muốn bệnh tình trở nên nghiêm trọng hơn:

• Thịt đỏ: Thịt bò, thịt cừu, thịt dê, thịt chó,…;
• Nội tạng động vật;
• Món ăn chiên xào nhiều dầu mỡ, thức ăn chế biến sẵn;
• Thức ăn cay, nóng, mặn;
• Rượu, bia, cà phê, thuốc lá và chất kích thích khác.

Vệ sinh thân thể cho người bệnh sạch sẽ

Một số bệnh nhân bị thoái hóa khớp có thể gặp khó khăn trong việc tự vệ sinh cá nhân hàng ngày. Vì vậy, người nhà nên ở bên cạnh giúp đỡ bệnh nhân những lúc cần thiết.

Ngoài ra, buồng bệnh và phòng ngủ của người bệnh cũng cần được dọn dẹp, lau chùi thường xuyên. Điều này không chỉ ngăn ngừa mầm bệnh phát triển mà còn giúp bệnh nhân được thoải mái, an tâm điều trị bệnh.

 Hướng dẫn người bệnh cách theo dõi và phát hiện sớm tác dụng phụ của thuốc

Đây cũng là một việc làm cần thiết khi chăm sóc cho bệnh nhân bị thoái hóa khớp. Các loại thuốc giảm đau, chống viêm hay thuốc corticoid được sử dụng trong điều trị thoái hóa khớp đều có thể gây dị ứng hoặc ảnh hưởng đến gan, thận, dạ dày.

Bệnh nhân cũng như người nhà cần trao đổi với bác sĩ để nắm rõ được tất cả những rủi ro có thể xảy ra trong quá trình sử dụng thuốc theo đơn. Nếu có dấu hiệu bất thường nào xảy ra sau khi uống thuốc thì nên ngưng uống và thông báo cho bác sĩ biết.

Quan tâm, động viên và chia sẻ với bệnh nhân

Nhiều bệnh nhân do lo lắng nhiều về tình trạng bệnh tình của bản thân mà dẫn đến việc bản thân bị căng thẳng quá mức gây mất ngủ, thiếu tập trung và chán ăn. Điều này có thể gây tác động xấu đến sức khỏe của người bệnh, thậm chí khiến cơn đau nhức xương khớp trở nên nghiêm trọng hơn. Chính vì vậy, bạn nên dành nhiều thời gian hơn để quan tâm, chia sẻ và động viên bệnh nhân. Điều này sẽ giúp bệnh nhân có suy nghĩ lạc quan và tích cực điều trị bệnh hơn.

Mẹo chăm sóc tại nhà giúp người bị thoái hóa khớp bớt đau

Ngoài việc cho bệnh nhân sử dụng thuốc đều đặn, người nhà cũng có thể áp dụng một số mẹo tự nhiên để giảm đau cho người bệnh. Chẳng hạn như:

• Mát xa, xoa bóp: Thường xuyên mát xa, xoa bóp nhẹ nhàng ở khu vực khớp bị thoái hóa sẽ giúp bệnh nhân được thư giãn, bớt đau nhức và lưu thông máu tốt hơn, đồng thời tránh được tình trạng teo cơ, cứng khớp.
• Chườm nóng hoặc chườm lạnh: Lấy một túi đá lạnh hoặc túi nước nóng chườm vào khu vực bị ảnh hưởng sẽ giúp làm dịu cơn đau tức thì cho người bệnh. Nếu cơn đau không quá nghiêm trọng, bệnh nhân có thể áp dụng cách này 3 – 4 lần mỗi ngày để hạn chế sự lệ thuộc vào các loại thuốc giảm đau có hại.
• Cho bệnh nhân tắm nước ấm: Ngâm mình trong bồn nước ấm được pha một chút tinh dầu thảo dược sẽ giúp tăng cường lưu thông máu, làm thư giãn gân cốt, giảm đau và cải thiện chất lượng giấc ngủ cho người bệnh.
• Châm cứu: Thầy thuốc sẽ sử dụng kim châm tác động vào một số huyệt đạo gần khu vực bị thoái hóa khớp. Liệu pháp này giúp đả thông kinh mạch, cân bằng khí huyết trong cơ thể, giảm đau, chống sưng viêm ở khớp bị bệnh. Người nhà có thể đưa bệnh nhân đến các phòng khám y học cổ truyền hay cơ sở vật lý trị liệu để được châm cứu chữa bệnh.

  

• Giảm cân: Duy trì cân nặng khỏe mạnh có thể giúp giảm đau cho các trường hợp bị thoái hóa khớp có biểu hiện thừa cân, béo phì. Trường hợp này, người nhà hãy trao đổi với các chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ chuyên khoa để xây dựng được chế độ ăn uống, tập luyện khoa học, giúp bệnh nhân giảm cân một cách an toàn.
• Sử dụng các bài thuốc dân gian: Một số bài thuốc từ thảo dược như lá lốt, ngải cứu hay gừng cũng có tác dụng tích cực trong việc cải thiện triệu chứng bệnh thoái hóa khớp. Người nhà có thể tham khảo ý kiến bác sĩ điều trị về việc áp dụng các bài thuốc dân gian để hỗ trợ nâng cao hiệu quả chữa bệnh.

Bệnh nhân bị thoái hóa khớp khi nào cần gặp bác sĩ chuyên khoa?

Trong quá trình điều trị bệnh và nghỉ ngơi tại nhà, đôi lúc người bệnh có thể gặp phải những triệu chứng bất thường không rõ nguyên nhân hoặc cơn đau gia tăng nghiêm trọng nhưng không có dấu hiệu thuyên giảm. Lúc này, người bệnh cần nhanh chóng tìm đến bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và hỗ trợ giảm đau cấp tốc. Đồng thời, tìm rõ nguyên nhân khiến cơn đau trở nặng trong cách chăm sóc bệnh nhân tại nhà.

Khi nắm rõ tình trạng sức khỏe hiện tại của bệnh nhân bị thoái hóa khớp, người nhà sẽ có những điều chỉnh cụ thể trong cách chăm sóc tại nhà song song với việc điều trị theo phác đồ của bác sĩ chuyên khoa. Đồng thời, người bệnh cũng cần hiểu đúng bản chất của bệnh và chủ động hơn trong việc phòng ngừa và điều trị bệnh để không làm ảnh hưởng đến quá trình hồi phục sức khỏe xương khớp.

Trên đây là những cách chăm sóc bệnh nhân thoái hóa khớp nhanh khôi phục được chuyên gia khuyến cáo. Các đối tượng có người thân mắc phải căn bệnh này có thể tham khảo và áp dụng để hỗ trợ người bệnh trong việc cải thiện sức khỏe cũng như đẩy lùi bệnh tình. Nếu chưa rõ ở những thông tin nào, bạn có thể trao đổi trực tiếp với chuyên viên y tế hoặc bác sĩ chuyên khoa để được hỗ trợ.

Tìm hiểu thêm:

• Bệnh Viêm Khớp Dạng Thấp: Triệu Chứng, Chẩn Đoán, Điều Trị
• Bệnh Viêm Khớp: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Chữa Trị
• Viêm Khớp Cùng Chậu Là Gì? Nguyên Nhân, Dấu Hiệu, Điều Trị
• Đau Xương Bánh Chè – Nguyên Nhân, Dấu Hiệu Và Điều Trị