Bệnh Thoái Hóa Khớp Gối Theo Y Học Cổ Truyền – Đông Y

Điều trị thoái hóa khớp gối bằng Y học cổ truyền – Đông y là phương pháp được nhiều người bệnh áp dụng và phản hồi tích cực. Ưu điểm của cách chữa này là an toàn, ít gây tác dụng phụ. Tuy nhiên để mang đến hiệu quả tốt, bệnh nhân cần áp dụng thường xuyên. Đồng thời cần chú ý thay đổi thói quen ăn uống và sinh hoạt cho phù hợp.

Bệnh thoái hóa khớp gối theo Y học cổ truyền

Thoái hóa khớp gối là bệnh xương khớp mãn tính thường gặp ở người cao tuổi. Bệnh xảy ra khi mô sụn bị bào mòn, hư hại, xơ hóa và giảm khả năng đàn hồi khiến ổ khớp gia tăng áp lực khi vận động làm phát sinh đau nhức, tê bì, ê mỏi và hạn chế chức năng của khớp.

Theo y học hiện đại, thoái hóa là hệ quả do quá trình lão hóa của cơ thể cộng hưởng với một số yếu tố tác động như lao động nặng nhọc, ăn uống không điều độ, lạm dụng thuốc thuốc viêm, giảm đau, thừa cân – béo phì và thường xuyên hút thuốc lá.

Khác với Tây y, Đông y cho rằng thoái hóa khớp gối thuộc phạm vi chứng Tý (bệnh Tý) điển hình bởi triệu chứng co cứng gân cơ, đi lại khó khăn, đau sưng khớp và khớp kêu lạo xạo. Căn nguyên của bệnh thường do ngoại nhân, nội thương và một số nguyên nhân khác.

• Nội thương: Nội thương (cơ địa) là một trong những nguyên nhân phổ biến gây thoái hóa khớp gối. Nguyên nhân này thường gặp ở người cao tuổi hoặc người mắc bệnh lâu ngày khiến tạng thận, tạng can suy hư, khí huyết giảm dẫn đến thận hư không chủ được cốt tủy, gây ra tình trạng ê mỏi, đau nhức và giảm khả năng vận động.
• Ngoại nhân: Ngoại nhân (thay đổi thời tiết) thường gây đau nhức xương khớp ở người có hệ miễn dịch kém (vệ khí suy giảm). Lúc này, thấp tà, hàn và phong (ẩm thấp, lạnh và gió) xâm nhập khiến khí huyết bất thông, tắc nghẽn gây sưng đau và tê nặng các khớp. Cơn đau thường khởi phát và tăng mức độ vào giai đoạn chuyển mùa, nhiễm mưa và nhiễm lạnh.
• Nguyên nhân khác: Ngoài ra, chứng Tý còn có thể xảy ra do sinh sống và làm việc trong môi trường ẩm thấp, thức khuya, làm việc quá sức, ăn uống thiếu chất, mang vác nặng,… khiến ổ khớp bị tổn thương, suy yếu và đau nhức.

Hầu hết các trường hợp mắc chứng Tý đều không khởi phát do một nguyên nhân đơn độc và thường là hệ quả do nhiều yếu tố cộng hưởng. Trong đó, nội thương được xem là nguyên nhân phổ biến nhất và có vai trò chính trong cơ chế bệnh sinh.

Điều trị thoái hóa khớp gối bằng Y học cổ truyền –  Đông y

Thoái hóa khớp là hệ quả của quá trình thoái hóa nên không có thuốc hay phương pháp điều trị đặc hiệu. Mục đích chính của việc điều trị là duy trì chức năng vận động, giảm cơn đau và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Tương tự Tây y, Đông y phối hợp giữa sử dụng thuốc với các phương pháp khác như xoa bóp bấm huyệt, châm cứu, thay đổi lối sống,… để cải thiện cơn đau, làm chậm quá trình thoái hóa và nâng cao sức khỏe tổng thể.

Điều trị thoái hóa khớp gối bằng thuốc Đông y

Tính đến thời điểm hiện tại, có khá nhiều bài thuốc Đông y chữa thoái hóa khớp gối vẫn được lưu truyền và sử dụng rộng rãi. Mỗi bài thuốc là sự tập hợp từ nhiều vị thuốc khác nhau nhằm hướng đến công dụng chính. Dưới đây là một số bài thuốc điển hình, người bệnh có thể tham khảo:

– Bài thuốc số 1:

• Nguyên liệu: Đương quy, ngưu tất, đỗ trọng, sinh địa, độc hoạt và đảng sâm mỗi vị 12g; Bạch thược, phục linh và phòng phong mỗi vị 10g; Tần giao và xuyên khung mỗi vị 8g; Quế chi, tế tân và cam thảo mỗi vị 4g.
• Cách thực hiện: Cho tất cả các nguyên liệu đã được chuẩn bị vào trong ấm cùng với khoảng 750ml nước lọc. Bắc lên bếp và tiến hành đun sôi cho đến khi lượng nước cô đặc lại còn khoảng 250 – 300ml thì tắt bếp. Gạn lấy phần nước để uống khi còn nóng (có thể chia thành nhiều phần nhỏ để sử dụng). Dùng mỗi ngày 1 thang thuốc.

– Bài thuốc số 2:

• Nguyên liệu: Thổ phục linh và cỏ xước mỗi vị 16g; Trinh nữ, hà thủ ô và sinh địa mỗi vị 12g; Lá lốt và thiên niên kiện mỗi vị 10g; Quế chi 8g.
• Cách thực hiện: Mang một thang thuốc với các vị thuốc trên cho vào ấm cùng với lượng nước vừa đủ. Bắc lên bếp tiến hành đun sôi cho đến khi nước cô đặc lại còn phân nửa. Gạn lấy phần nước để uống và loại bỏ phần bã. Chia nhỏ phần thuốc thành hai phần nhỏ để dùng hết trong ngày. Nên uống thuốc khi thuốc còn uống. Dùng mỗi ngày 1 tháng thuốc.

– Bài thuốc số 3:

• Nguyên liệu: Đậu đen 24g; Thổ phục linh và rễ cây xấu hổ mỗi vị 20g;  Nam tục đoạn, hà thủ ô và huyết đằng mỗi vị 16g; Đương quy, cửu tiết xương bồ và chích cam thảo mỗi vị 12g; Cây bao kim và quế chi mỗi vị 10g.
• Cách thực hiện: Cho hết các vị thuốc đã được chuẩn bị vào trong ấm cùng với khoảng 1 lít nước. Bắc lên bếp và tiến hành đun sôi cho đến khi lượng nước cô đặc lại còn chừng 300ml thì tắt bếp. Lọc lấy phần nước cốt và chia nhỏ thành 2 phần bằng nhau để uống hết trong ngày. Người bệnh nên dùng thuốc khi còn ấm, nếu thuốc đã nguội nên hâm nóng lại trước khi sử dụng. Dùng mỗi ngày 1 tháng thuốc.

– Bài thuốc số 4:

• Nguyên liệu: Đương quy, tang chi, tang ký sinh, ngân hoa, liên kiều, kê huyết đằng, dạ giao đằng, ngưu tất, tần giao và hoàng kỳ mỗi vị 20g; Một dược và cam thảo mỗi vị 10g.
• Cách thực hiện: Đem các vị thuốc trên sắc cùng với một lượng nước vừa đủ. Khi nước đã cô đặc, tắt bếp rồi gạn lấy phần nước cốt. Chia phần nước cốt thành 2 phần nhỏ để uống hết trong ngày. Dùng mỗi ngày 1 thang thuốc. Bài thuốc này phù hợp với những người có đầu gối sưng đau, phù nề.

– Bài thuốc số 5:

• Nguyên liệu: Đan sâm 15 – 30g; Tam lăng, nga truật, bạch giới tử, quất hồng và thổ bối mẫu mỗi vị 9 – 15g; Ô dược, hậu phác và bạch cương tàm mỗi vị 6 – 12g; Trầm hương 1,5 – 2g.
• Cách thực hiện: Mang các vị thuốc trên cho vào ấm cùng với lượng nước vừa đủ. Bắc lên bếp rồi tiến hành đun cho đến khi lượng nước cô đặc lại còn khoảng phân nửa. Tắt bếp, gạn lấy phần nước. Chia nhỏ thành phần nhỏ để dùng hết trong ngày. Dùng mỗi ngày một thang.

– Bài thuốc số 6:

• Nguyên liệu: Đương quy và can địa hoàng mỗi vị 30g; Sinh khương và phục linh mỗi vị 20g; Ma hoàng 16g; Bạch thược, bán hạ, xương truật, xuyên khung và bạch chỉ mỗi vị 12g; Can khương và nhục quế mỗi vị 10g.
• Cách thực hiện: Cho tất cả nguyên liệu đã được chuẩn bị cho vào nồi cùng với lượng nước vừa đủ. Bắc lên bếp và tiến hành đun sôi cho đến khi lượng nước cô đặc lại còn khoảng ⅓ thì tắt bếp. Gạn lấy phần nước rồi chia thành 2 phần nhỏ để uống hết trong ngày. Dùng mỗi ngày một thang thuốc.

– Bài thuốc số 7:

• Nguyên liệu: Táo nhân (sao đen), rễ cỏ xước, đương quy, rễ bưởi bung, xuyên khung, nam tục đoạn, tang chi và kế huyết đằng mỗi vị 20g; Cam thảo 16g; Trần bì 12g và hà thủ ô chế.
• Cách thực hiện: Mang hết vị thuốc đã được chuẩn bị cho vào trong bình thủy tinh. Đổ một lượng rượu trắng vừa đủ vào để ngâm trong vòng 12 ngày. Mỗi lần sử dụng 50ml trước bữa ăn. Dùng mỗi ngày 2 lần vào buổi sáng và buổi tối.

Xoa bóp bấm huyệt chữa thoái hóa khớp gối

Xoa bóp bấm huyệt là phương pháp giảm đau nhức không sử dụng thuốc có nguồn gốc từ y học cổ truyền. Phương pháp này sử dụng lực từ ngón tay, bàn tay tác động đến huyệt vị nhằm thúc đẩy tuần hoàn máu, giải ứ trệ giúp khí huyết lưu thông mạch lạc, giảm đau nhức và tê cứng khớp gối.

Các huyệt vị có khả năng giảm đau nhức khớp gối:

• Huyệt Huyết hải: Huyệt Huyết hải nằm ở mặt trước trong đùi, đo lên 2 thốn từ xương bánh chè đầu gối. Huyệt vị này nằm ở khe lõm giữa cơ rộng trong và cơ may khi ấn vào có cảm giác ê tức. Đặt ngón cái ở huyệt, 4 ngón còn lại áp tại đầu gối và tiến hành day ấn trong 1 – 2 phút.
• Huyệt Âm lăng tuyền: Huyệt Âm lăng tuyền nằm ở chỗ lõm được tạo thành bởi bờ sau trong đầu xương chày với đường ngang qua nơi lồi cao nhất của cơ cẳng chân nằm ở mặt trong đầu gối. Bấm huyệt vị trong 1 – 2 phút.
• Huyệt Ủy trung: Huyệt nằm ở giữa đường chỉ ngang nếp khoeo chân. Khi ấn huyệt vị này, nên dùng lực vừa sau đó gia tăng lực đến khi có cảm giác ê tức là được. Huyệt có tác dụng khu phong thấp, thông lạc, thư cân và thanh huyết.
• Huyệt Thừa sơn: Huyệt nằm ở giữa đường nối Huyệt Ủy trung với gót chân, ngay chỗ lõm giữa khe cơ sinh đôi trong và ngoài, bên dưới huyệt Ủy trung khoảng 8 tấc. Bấm huyệt từ 1 – 2 phút để giảm đau nhức và thúc đẩy khí huyết lưu thông.
• Huyệt Túc tam lý: Huyệt nằm cách bờ xương ống chân 1 tấc và đo xuống 3 tấc từ bờ ngoài xương bánh chè. Huyệt có tác dụng khu phong hóa thấp, điều hòa huyết áp, thông kinh lạc, điều trung khí và thúc đẩy khí huyết lưu thông.

Đối với trường hợp đau nhức nhiều và dai dẳng, có thể châm cứu để tác động sâu đến huyệt vị. Tuy nhiên, khi châm cứu nên lựa chọn cơ sở thăm khám và điều trị uy tín để tránh rủi ro phát sinh trong quá trình thực hiện.

Châm cứu chữa trị thoái hóa khớp gối

Đối với các trường hợp đau nhức nhiều hoặc kéo dài dai dẳng, người bệnh cũng có thể tìm đến thủ thuật châm cứu. Đây là một liệu pháp điều trị có một giá trị chữa bệnh cao, ít tốn kém, lành tính nhưng không kém phần hiệu nghiệm. Trong một số tài liệu nghiên cứu khoa học của giới Y học cổ truyền cho biết, châm cứu có tác dụng giảm đau thông qua cung phản xạ thần kinh giúp điều hòa hoạt động của các cơ quan nội tạng và chống lại tình trạng rối loạn thần kinh chức năng do mắc bệnh lý kéo dài.

Kỹ thuật châm cứu sẽ được thực hiện để tác động sâu đến huyệt vị, từ đó giúp loại bỏ trừ tà khí, hành khí, hoạt huyết thông minh lạc. Đối với bệnh thoái hóa khớp gối, liệu pháp chaamc ứu có tác dụng làm giảm chứng sưng đau khớp, giảm hạn chế vận động, bổ can thận hư, bổ gân xương và ngăn ngừa bệnh tái phát.

Một số điều cần lưu ý khi điều trị thoái hóa khớp gối bằng Y học cổ truyền – Đông y

Chữa thoái hóa khớp gối bằng Đông y được xem là phương pháp an toàn. Chúng ít khi gây tác dụng phụ nên phù hợp để điều trị cho nhiều đối tượng khác nhau. Tuy nhiên, để mang đến tác dụng tốt và giúp bệnh mau lành, bệnh nhân cần chú ý một số điều như sau:

• Cần dùng thuốc thường xuyên và trong thời gian dài để đem lại tác dụng tốt. Bởi không giống như thuốc tây, các bài thuốc Đông y cần có thời gian thẩm thâu và phát huy tác dụng từ từ.

• Bệnh nhân nên ăn các loại thực phẩm giàu acid béo omega – 3. Vì đây là một chất kháng viêm rất tốt, do đó nó sẽ làm giảm được các triệu chứng cho bệnh nhân. Ngoài ra, nên bổ sung thêm các loại rau củ tươi, các loại sườn bò, sườn bê, thịt heo, thịt gia cầm…
• Nên nghỉ ngơi nhiều hơn, đặc biệt là khi khớp gối bị sưng. Không làm việc quá sức hoặc mang vác vật nặng.
• Thường xuyên tập luyện các môn thể dục, thể thao để giúp tăng cường sức đề kháng. Đồng thời, giúp cải thiện sự vận động của khớp, tránh cứng khớp.
• Tránh sử dụng rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích. Đồng thời, bệnh nhân cũng cần tránh ăn những đồ cay, mặn, nhiều chất bảo quản, thực phẩm nhiều dầu mỡ…
• Giữ trọng lượng cơ thể ở mức ổn định, không để tăng cân. Trường hợp bị béo phì, thừa cân thì cần phải tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn cách giảm cân.