Viêm Khớp Dạng Thấp Nên Ăn Gì, Kiêng Gì Hết Đau, Mau Khỏi?
Hiểu rõ chế độ dinh dưỡng hằng ngày và tuân thủ các nguyên tắc viêm khớp dạng thấp nên ăn gì kiêng gì sẽ hỗ trợ giúp cải thiện những tổn thương khớp cũng như giảm sưng viêm, đau nhức. Nếu vẫn còn băn khoăn về vấn đề này, hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn trong bài viết dưới đây.
Viêm khớp dạng thấp (viêm đa khớp dạng thấp) là một dạng viêm khớp mãn tính có liên quan đến hoạt động rối loạn tự miễn. Ở người mắc bệnh, hệ miễn dịch có xu hướng tạo ra kháng thể phá hủy mô sụn và một số cơ quan khác như màng bao hoạt dịch, xương dưới sụn, da, thận,… Tổn thương ở mô sụn khiến ổ khớp bị rối loạn, dẫn đến tăng ma sát khi vận động và gây đau nhức, tê bì, sưng viêm, cứng ổ khớp.
Hiện tại, không có biện pháp điều trị viêm khớp dạng thấp dứt điểm. Các loại thuốc được sử dụng chỉ giúp làm giảm triệu chứng, bảo tồn sụn khớp và ngăn chặn tiến triển của bệnh. Vì vậy bên cạnh các phương pháp y tế, bác sĩ thường khuyến khích bệnh nhân phối hợp với lối sống khoa học – đặc biệt là chế độ ăn uống lành mạnh để hỗ trợ quá trình điều trị.
Viêm khớp dạng thấp nên ăn gì?
Cơ sở điều trị viêm khớp dạng thấp là ngăn chặn sự hình thành Prostaglandin – một chất gây ra viêm, đau, sưng và phá hủy khớp. Trong đó một số loại thực phẩm có chứa vi khoáng và sinh tố tự nhiên có thể ngăn chặn hiệu quả sự hình thành các hóa chất tiền viêm như prostaglandin. Những thực phẩm mà người bị viêm khớp dạng thấp nên ăn gồm có:
Ăn nhiều rau xanh
Một số nghiên cứu dẫn chứng, tình trạng viêm khớp dạng thấp không gặp nhiều ở một số quốc gia Địa Trung Hải. Do tại các quốc gia này, nguồn thực phẩm chủ yếu của người dân là trái cây, các loại rau xanh, dầu oliu, cùng với cá giàu omega-3. Trong đó rau xanh là những thực phẩm chứa nhiều vitamin A, C, K và khoáng chất, từ đó giúp tăng cường sức đề kháng, đồng thời làm chậm quá trình tổn thương xương khớp.
Ngoài ra rau xanh còn cung cấp hàm lượng lớn chất xơ và các chất chống oxy hóa, vitamin cũng như khoáng chất. Nhờ có nguồn chất xơ dồi dào màn lượng protein C-reactive trong máu được phân giải tốt. Bằng cách này có thể ức chế hiệu quả phản ứng viêm và làm giảm các triệu chứng bệnh viêm khớp dạng thấp.
Trong đó một số loại rau xanh có khả năng chống viêm, phòng ngừa viêm khớp dạng thấp tốt mà bạn nên lựa chọn:
- Rau bina
- Bông cải xanh
- Cải xoăn
- Bắp cải
- Hạt oliu
Tăng cường các loại cá béo
Người mắc bệnh viêm khớp dạng thấp cần đến 40% nguồn đạm và chất béo từ cá biển. Với hàm lượng Omega-3 cao, cá béo luôn được xếp vào nhóm thực phẩm có khả năng chống viêm rất tốt. Ngoài ra, cá béo cũng chính là nguồn bổ sung vitamin D rất tốt cho cơ thể. Một số chuyên gia dinh dưỡng nhận định cá béo là là thực phẩm bổ sung tốt nhất cho những người bị thiếu vitamin D – nguyên nhân phát sinh viêm khớp dạng thấp.
Ngoài ra việc ăn cá nhiều cũng giúp cho người bệnh ngăn ngừa được tình trạng thiếu hụt vitamin D, nhờ đó cơ thể hấp thụ và phân giải nguồn canxi tốt hơn, hỗ trợ sức khỏe xương khớp. Trung bình mỗi tuần người bệnh nên có từ 2 – 3 bữa cá để hỗ trợ tốt hơn cho việc điều trị viêm khớp dạng thấp. Thay đổi cách chế biến cá thường xuyên để bữa ăn thêm phần đa dạng và tránh cảm giác chán ăn. Người bệnh viêm khớp dạng thấp có thể bổ sung tăng cường nhóm cá giàu Omega-3 và vitamin D như:
- Cá hồi
- Cá mòi
- Cá bạc má
- Cá thu
- Cá ngừ
Quả mọng
Quả mọng có chứa hàm lượng lớn các chất chống oxy hóa, vitamin và khoáng chất. Đây chính là lý do khiến chúng có tác dụng tốt trong việc giảm viêm. Bên cạnh đó, Anthocyanin, flavonoid trong quả mọng cũng là những thành phần giảm viêm tự nhiên rất tốt.
Ngoài ra, các loại quả mọng còn rất giàu rutin và quercetin. Hai hợp chất này không chỉ có lợi cho sức khỏe mà còn ngăn chặn được một số phản ứng viêm do bệnh viêm khớp dạng thấp.
Mỗi tuần chỉ cần ăn khoảng 3 phần quả mọng, bạn có thể giảm tình trạng viêm lên tới 14%.
Bạn có thể đan xen các loại quả mọng sau cho chế độ ăn của mình:
- Dây tây
- Việt quất
- Nho
- Trứng cá
- Mận
- Mâm xôi
- Anh đào
Các loại hạt khô
Đa số những người bị viêm khớp dạng thấp đều được khuyến khích bổ sung nguồn chất béo lành tính. Chúng có rất nhiều từ tinh dầu các loại hạt, và nhóm chất béo này cũng có thể thay thế nguồn béo từ đạm động vật trong tỷ lệ nhất định. Ngoài ra hạt khô cũng rất giàu chất xơ, canxi, kẽm, protein… những khoáng chất này sẽ phòng ngừa viêm nhiễm cho người bệnh hiệu quả. Những loại hạt giàu dưỡng chất được khuyến khích dùng cho người ị viêm khớp dạng thấp gồm có:
- Óc chó
- Hạnh nhân
- Quả hồ trăn
- Hạt mắc ca
- Hạt phỉ
- Hạt điều
Gừng, nghệ, tỏi và hành
Đây là nhóm thực phẩm không chỉ giúp gia tăng hương vị cho món ăn mà còn giúp làm giảm tình trạng viêm ở bệnh viêm khớp dạng thấp.
- Tỏi: chứa hợp chất lưu huỳnh giúp kích thích hệ miễn dịch và hạn chế các phản ứng viêm.
- Hành: chứa quercetin – đây là một flavonoid có tác dụng ức chế các tác nhân gây viêm.
- Nghệ: có hoạt chất Curcumin với tác dụng ức chế tác nhân phá hủy sụn khớp và làm giảm triệu chứng sưng đau.
- Gừng: chứa terpen với hoạt tính phytoestrogenic có khả năng kháng viêm khá mạnh mẽ.
Sử dụng thường xuyên hơn các loại thực phẩm này cũng là cách tốt để ức chế các tác nhân gây viêm.
Thực phẩm có khả năng bổ sung chất nhờn cho ổ khớp
Bệnh viêm khớp dạng thấp có xu hướng tấn công vào màng bao hoạt dịch và sụn khớp. Chính vì vậy, hoạt động sản xuất dịch nhờn của ổ khớp có thể bị gián đoạn, dẫn đến hiện tượng khớp sưng viêm, đau nhức và tê cứng khi vận động. Để cải thiện tình trạng này, bệnh nhân nên bổ sung các loại thực phẩm có khả năng kích thích màng bao hoạt dịch sản xuất chất nhờn như:
- Rau mồng tơi: Ngoài chất xơ và vitamin, rau mồng tơi còn chứa dịch nhờn tự nhiên. Bổ sung loại rau này vào chế độ ăn hàng ngày kích thích ổ khớp sản sinh dịch nhờn, giảm đau nhức và tê cứng khi vận động. Hơn nữa, rau mồng tơi còn có tác dụng thúc đẩy hoạt động tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón và các vấn đề sức khỏe liên quan đến đường ruột.
- Quả bơ: Vitamin E và các axit béo trong quả bơ có tác dụng tái tạo và phục hồi dịch nhờn ở bên trong ổ khớp. Ngoài ra, quả bơ còn chứa nhiều thành phần dinh dưỡng và cung cấp nguồn năng lượng dồi dào cho cơ thể. Tiêu thụ loại quả này đều đặn 2 – 3 lần/ tuần giúp làm giảm hiện tượng cứng khớp và đau nhức rõ rệt.
- Đậu bắp: Tương tự mồng tơi, đậu bắp không chỉ chứa khoáng chất, vitamin và chất xơ mà còn cung cấp lượng dịch nhờn tự nhiên. Bổ sung các món ăn từ loại rau này giúp cải thiện lượng dịch nhờn trong ổ khớp, từ đó hạn chế tình trạng đau nhức, nóng rát và tê cứng khớp khi vận động.
- Yến mạch: Một số nghiên cứu cho thấy, các chất chống oxy hóa trong yến mạch như avenanthramides, axit ferulic,… có khả năng tiêu trừ gốc tự do, tái tạo mô sụn và ổn định hoạt động sản sinh dịch nhờn. Bên cạnh đó, một số hợp chất thực vật có trong loại ngũ cốc này còn giúp bình thường hóa phản ứng miễn dịch và làm chậm tiến triển của các bệnh tự miễn như vảy nến, viêm khớp dạng thấp.
Bị viêm khớp dạng thấp nên kiêng ăn gì?
Bên cạnh việc tăng cường bổ sung các nhóm thực phẩm lành mạnh, người bị viêm khớp dạng thấp cũng cần kiêng cử một số món ăn và thức uống không có lợi cho tiến triển của bệnh. Thực tế, việc dung nạp các loại thực phẩm không phù hợp có thể kích thích phản ứng viêm, làm tăng mức độ nóng rát, tê cứng ổ khớp và làm tăng tốc độ hư hại mô sụn.
Vì vậy, bệnh nhân bị viêm khớp dạng thấp nên kiêng ăn các loại thực phẩm sau:
Thực phẩm chứa quá nhiều đạm
Đạm (protein) là thành phần dinh dưỡng cần thiết đối với sức khỏe nói chung và hệ thống xương khớp nói riêng. Bổ sung đạm giúp tái tạo cấu trúc sụn và tăng độ dẻo dai, đàn hồi của cơ quan này. Tuy nhiên trên thực tế, bổ sung thực phẩm chứa quá nhiều đạm có thể ảnh hưởng đến tiến triển của bệnh.
Các loại thực phẩm chứa hàm lượng protein cao (thịt cừu, thịt đỏ, thịt bò,…) thường có hàm lượng chất béo bão hòa cao. Sử dụng các loại thực phẩm này nhiều hơn 3 lần/ tuần có thể làm tăng nồng độ axit uric máu, kích thích phản ứng viêm và gây đau nhức ổ khớp.
Hơn nữa, tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu đạm còn gây tăng cân, béo phì – một trong những nguyên nhân gián tiếp làm tăng nguy cơ bị viêm khớp dạng thấp. Do đó người bị viêm khớp nói chung và viêm khớp dạng thấp nói riêng nên hạn chế sử dụng các loại thực phẩm chứa nhiều đạm. Thay vào đó có thể dùng một số thực phẩm chứa hàm lượng đạm vừa phải như cá, cua, mực, đậu và một số loại hạt.
Món ăn nên nếm nhiều đường, muối
Người mắc bệnh viêm khớp dạng thấp cần xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh. Các loại bánh kẹo, nước uống có ga, hoặc ăn mặn, ăn vặt thường xuyên có thể khiến hoạt động tái tạo xương khớp bị ảnh hưởng. Điều này gây ra các tác động xấu đến hoạt động của hệ xương khớp (nguyên nhân khởi phát khiến các khớp bị viêm). Do đó để phòng ngừa bệnh viêm khớp thì bạn nên hạn chế các nhóm thực phẩm sau:
- Bánh ngọt
- Nước ngọt
- Nước uống đóng chai
- Các món ăn vặt
- Thực phẩm muối chua…
Món ăn chứa nhiều Gluten
Gluten là một liên kết protein có trong lúa mì và nhiều loại ngũ cốc. Chúng dễ gây kích ứng nếu người dùng không biết cách kiểm soát và có chế độ ăn uống không hợp lý. Bổ sung Gluten quá mức sẽ khiến các phản ứng viêm ở các khớp diễn ra nhiều hơn, nhanh hơn. Nếu người bệnh có tiền sử dị ứng, cơ địa nhạy cảm hoặc đang mắc bệnh viêm khớp nên hạn chế nhóm Gluten sau đây:
- Lúa mì
- Lúa mạch
- Ngũ cốc
Rượu và thức uống có cồn
Sử dụng quá nhiều rượu và thức uống có cồn sẽ làm tăng hàm lượng Protein C-reactive trong máu. Chính điều này sẽ tạo cơ hội cho các phản ứng viêm xuất hiện nhiều hơn.
Gia tăng phản ứng viêm sẽ làm nặng nề thêm triệu chứng sưng đau ở bệnh viêm khớp dạng thấp. Chính vì thế, việc hạn chế rượu bia và thức uống có cồn là cần thiết để bạn có quá trình điều trị bệnh tốt nhất.
Thức ăn chế biến sẵn
Thức ăn chế biến sẵn là nhóm thực phẩm có chứa hàm lượng muối, đường và các chất béo bão hòa cao. Đây chính là nguyên nhân khiến cho tình trạng viêm ở bệnh viêm khớp dạng thấp trở nên nghiêm trọng hơn.
Bên cạnh đó, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, sử dụng thường xuyên thực phẩm chế biến sẵn sẽ khiến các cơn đau ở nhiều bệnh xương khớp phát sinh một cách dữ dội hơn.
Bạn cũng cần chú ý kiểm tra thông tin dinh dưỡng và danh sách thành phần in trên bao bì thực phẩm chế biến sẵn. Điều này sẽ giúp bạn hạn chế được những rủi ro trong trường hợp bắt buộc phải sử dụng nhóm thực phẩm này.
Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý cùng với tuân thủ phác đồ điều trị mà bác sĩ đưa ra sẽ giúp bạn nhanh chóng đẩy lùi bệnh viêm khớp dạng thấp. Ngoài ra, việc thực hành những thói quen tốt trong sinh hoạt cũng như rèn luyện thân thể cũng là cần thiết với bạn trong lúc này.
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!