Viêm Khớp Dạng Thấp Thiếu Niên: Điều Trị Và Thông Tin Cần Biết
Viêm khớp dạng thấp thiếu niên là tình trạng bệnh viêm khớp chỉ xuất hiện ở đối tượng trẻ em trong độ tuổi thanh thiếu niên. Bệnh không chỉ gây ra cảm giác đau nhức dữ dội mà còn kéo theo hàng loạt các ành hưởng sức khỏe khác. Đặc biệt, bệnh có thể làm mất đi khả năng vận động bình thường nếu không được điều trị kịp thời.
Viêm khớp dạng thấp thiếu niên là gì?
Viêm khớp dạng thấp thiếu niên chính là hiện tượng viêm xương khớp, thường gặp phải ở trẻ em có độ tuổi từ 2 đến 16. Các dạng bệnh lý thường gặp có thể kể đến như là viêm da cơ thiếu niên; xơ cứng bì thiếu niên, rối loạn mô liên kết hỗn hợp và lupus vị thành thiên.
Đây là độ tuổi vàng của sự hoàn thiện xương khớp, tuy nhiên nếu bạn nhận thấy con mình đang có những dấu hiệu đau nhức, sưng tấy đỏ ở vùng khớp thì rất có khả năng bé đang mắc phải bệnh lý này.
Bệnh tác động trực tiếp đến sự phát triển hệ xương khớp của trẻ dẫn đến bệnh lý này. Nếu không phát hiện và chữa trị kịp thời thì hậu quả gây nên cực kỳ nguy hiểm.
Theo thống kê ở Mỹ và Châu Âu, tỉ lệ trẻ em mắc phải căn bệnh này rất ít, rơi vào khoảng 1/1000 trẻ em trên mỗi năm. Và thường thì các trường hợp đó đều chỉ xảy ra ở diễn biến nhẹ và nhanh chóng tìm được phương pháp chữa trị kịp thời. Tỉ lệ bệnh đi theo chiều hướng tiêu cực chỉ rơi vào khoảng 1/10.000 bé mỗi năm.
Dấu hiệu nhận biết viêm khớp dạng thấp thiếu niên
Việc nắm rõ được các triệu chứng của bệnh viêm khớp dạng thấp thiếu niên sẽ giúp mẹ sớm phát hiện ra bệnh lý ở trẻ, từ đó có thể đưa ra các biện pháp xử lý đúng cách ngay từ sớm. Dưới đây là các triệu chứng đặc trưng của bệnh bạn có thể tham khảo:
- Đau khớp: Bệnh khiến trẻ có cảm giác đau nhức tại khớp gây khó khăn trong việc di chuyển và đứng tại chỗ. Lúc này, trẻ sẽ có dấu hiệu đi khập khiễng hoặc đứng không vững. Tình trạng này thường trở nên nghiêm trọng vào mỗi buổi sáng hoặc sau khi ngủ trưa dậy.
- Sưng khớp: Đây là dấu hiệu thường gặp của triệu trứng viêm khớp dạng thấp. Tình trạng sưng khớp thường xảy ra tại các khớp lớn trên cơ thể như khớp đầu gối. Ở một vài trường hợp khớp nhỏ bàn tay hoặc bàn chân cũng sẽ bị ảnh hưởng.
- Cứng khớp: Vào mỗi buổi sáng sau khi thức dậy, khả năng vận động của trẻ không còn được linh hoạt như bình thường. Các cử động trở nên chậm chạp và vụng về hơn rất nhiều.
- Sưng hạch bạch huyết, sốt và phát ban: Đây cũng là những triệu chứng thường gặp ở trẻ em bị viêm khớp dạng thấp và thường trở nên nghiêm trọng vào buổi tối.
- Ngoài các triệu chứng điển hình ở trên thì trẻ còn có thể đối mặt với tình trạng chán ăn, sụt cân, thiếu máu, nổi mề đay, trẻ chậm lớn và phát triển không bình thường,…
Thông thường, loại bệnh này sẽ diễn ra kéo dài trong vài tháng rồi tự khỏi hoặc trở nên nghiêm trọng hơn khi tái phát trở lại. Nhưng cũng có trường hợp phải sống chung với bệnh đến suốt cuộc đời và các triệu chứng của bệnh không có dấu hiệu cải thiện.
Phân loại và đặc điểm viêm khớp dạng thấp thiếu niên
Bệnh viêm khớp dạng thấp thiếu niên được phân thành những dạng sau:
1. Bệnh viêm khớp dạng thấp thiếu niên thể viêm ít khớp
Viêm khớp dạng thấp thiếu niên thể viêm ít khớp thể hiện cho tình trạng viêm khớp làm ảnh hưởng đến 4 khớp trên cơ thể hoặc ít hơn. Viêm khớp thiếu niên thể ít khớp được phân thành hai loại nhỏ. Bao gồm: Viêm ít khớp thể giới hạn (trong suốt quá trình tiến triển của bệnh, số khớp viêm không quá 4 khớp) và viêm ít khớp mở rộng (số khớp bị viêm trên 5 khớp trong 6 tháng đầu).
Độ tuổi và giới tính: Bệnh thường khởi phát ở những trẻ có độ tuổi từ 2 – 5 tuổi (trong đó trẻ 3 tuổi chiếm tỉ lệ cao nhất), thường gặp ở bé gái (tỉ lệ mắc bệnh ở nam/ nữ là 5:1).
Triệu chứng lâm sàng của bệnh viêm khớp dạng thấp thiếu niên thể viêm ít khớp
- Tổn thương và có cảm giác đau nhiều ở các khớp xương, thường gặp ở khớp gối, khớp khuỷu tay, khớp cổ chân và các khớp nhỏ như khớp ở bàn chân, khớp bàn tay. Hiếm khi xuất hiện tổn thương ở khớp cùng chậu và khớp háng.
- Những khớp bị viêm không đối xứng, bệnh nhân không mắc phải những dấu hiệu toàn thân như phát ban, sốt.
- Xuất hiện biến chứng viêm màng bồ đào, thường xảy ra ở những bé gái khởi phát bệnh sớm, nhất là những trẻ có kháng thể kháng ANA (+).
- Thường có dấu hiệu đạt lui bệnh sau 4 đến 5 năm. Tuy nhiên đối với thể tiến triển mở rộng thì tiên lượng của bệnh giống với thể viêm đa khớp.
Lưu ý
- Đối với những trẻ nhỏ có tiền sử gia đình mắc bệnh vảy nến, viêm các điểm bán tận hoặc có yếu tố dạng thấp – RF dương tính được chẩn đoán loại trừ thể viêm khớp này.
2. Bệnh viêm khớp dạng thấp thiếu niên thể viêm nhiều khớp
Bệnh viêm khớp dạng thấp thiếu niên thể viêm nhiều khớp (viêm đa khớp) là tình trạng viêm khớp xảy ra từ 5 khớp trở lên. Bệnh lý này được chia thành hai nhóm, bao gồm: Viêm nhiều khớp RF âm tính và viêm nhiều khớp RF dương tính với những đặc điểm sau:
Thể viêm nhiều khớp RF âm tính
Thể viêm nhiều khớp RF âm tính đặc trưng bởi tình trạng tổn thương và viêm ít nhất 5 khớp trong vòng 6 tháng đầu và ít nhất 2 lần trong 3 tháng có kết quả âm tính đối với xét nghiệm RF. Đối với thể viêm nhiều khớp RF âm tính, bệnh có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi. Trong đó trẻ 2 tuổi và trước khi trưởng thành, trẻ là nam có tỉ lệ mắc bệnh cao nhất.
Triệu chứng lâm sàng của thể viêm nhiều khớp RF âm tính
- Viêm và tổn thương ít nhất 5 khớp, tổn thương ít xảy ra ở những khớp nhỏ như khớp ở bàn ngón tay
- Viêm đa khớp không có tính đối xứng
- Tổn thương bào mòn xương trên kết quả X-quang có thể xuất hiện muộn
- Có khoảng 5 – 15% trẻ bị viêm nhiều khớp RF âm tính bị biến chứng viêm màng bồ đào mạn tính
- Thường âm tính với kháng thể kháng nhân.
Thể viêm nhiều khớp RF dương tính
Thể viêm nhiều khớp RF dương tính được đặc trưng bởi tình trạng tổn thương và viêm ít nhất 5 khớp trong vòng 6 tháng đầu và ít nhất 2 lần trong 3 tháng có kết quả dương tính đối với xét nghiệm RF. Thể viêm nhiều khớp RF dương tính thường xảy ra ở những trẻ trên 10 tuổi, có tỉ lệ mắc bệnh ở nữ/ nam là 4/1.
Triệu chứng lâm sàng của thể viêm nhiều khớp RF dương tính
- Tổn thương và viêm sưng ở cả những khớp lớn, khớp nhỏ, các khớp đối xứng, tình trạng viêm sưng nhiều khớp diễn ra ngay từ giai đoạn đầu của bệnh
- Cơ thể mệt mỏi, suy nhược, chán ăn, ăn không ngon miệng, sụt cân dưới da có hạt thấp
- Bệnh có diễn biến kéo dài, tình trạng hủy khớp được biểu hiện bởi hình ảnh bào mòn xương trên kết quả X-quang xuất hiện sớm
- Tỉ lệ xuất hiện biến chứng viêm màng bồ đào ở bệnh nhân thấp hơn so với những thể khác.
3. Bệnh viêm khớp dạng thấp thiếu niên có viêm điểm bám gân
Viêm khớp dạng thấp thiếu niên có viêm điểm bám gân còn có tên gọi là viêm cột sống dính khớp xảy ra ở trẻ em. Thể bệnh này thường xuất hiện ở những bé trai 6 tuổi.
Triệu chứng lâm sàng của bệnh viêm khớp dạng thấp có viêm điểm bám gân
- Viêm khớp không đối xứng xảy ra ở chi dưới, đồng thời xảy ra tình trạng viêm điểm bám của các gân, vị trí bám vào xương.
- Kết quả xét nghiệm cho thấy tỉ lệ có mặt HLA-B27 cao, có biến chứng viêm màng bồ đào mạn tính.
4. Bệnh viêm khớp dạng thấp thiếu niên thể viêm khớp vảy nến
Bệnh viêm khớp dạng thấp thiếu niên thể viêm khớp vảy nến là thể viêm khớp mạn tính thiếu niên. Thể bệnh này xuất hiện trước 16 tuổi. Đặc biệt là những trẻ gái hoặc/ và trẻ em có độ tuổi từ 2 đến 3 tuổi và trẻ từ 10 đến 12 tuổi. Bệnh viêm khớp mạn tính thiếu niên đặc trưng bởi tình trạng viêm khớp có kèm theo vảy nến.
Triệu chứng lâm sàng của bệnh viêm khớp dạng thấp thiếu niên thể viêm khớp vảy nến
- Tình trạng viêm khớp có thể xảy ra trước, sau hoặc xuất hiện đồng thời với bệnh vảy nến
- Tổn thương khớp không đối xứng ở giai đoạn đầu (xảy ra ở cả khớp lớn hoặc khớp nhỏ)
- Tổn thương xảy ra trên nhiều khớp ở giai đoạn sau, tình trạng viêm sưng có thể xuất hiện ngón chi hình khúc dồi
- Xét nghiệm: Kết quả xét nghiệm cho thấy thường âm tính với yếu tố dạng thấp -HF.
Việc chẩn đoán viêm khớp dạng thấp thiếu niên thể viêm khớp vảy nến cần dựa vào tình trạng viêm khớp kèm theo triệu chứng vảy nến điển hình. Hoặc bệnh nhân phải có 2 trong 3 yếu tố sau: Ngón chi hình khúc dồi, vẩy nến móng và có tiền sử gia đình bị vẩy nến (thể hệ đầu tiên).
5. Bệnh viêm khớp dạng thấp thiếu niên thể hệ thống
Độ tuổi khởi phát thường gặp nhất của bệnh viêm khớp thiếu niên thể hệ thống là từ 1 đến 2 tuổi, tỉ lệ mắc bệnh ở nam nữ như nhau.
Triệu chứng lâm sàng của bệnh viêm khớp dạng thấp thiếu niên thể hệ thống
- Viêm khớp xảy ra ở một hoặc vài khớp, viêm thành đợt, xảy ra và kéo dài ít nhất trong 2 tuần, sau đó bệnh có thể khỏi hoàn toàn
- Bệnh nhân bị sốt kéo dài khoảng 2 tuần, sốt ít nhất 3 ngày liên tục
- Hình thành ban và xuất hiện tổn thương nội tạng (lá lách, gan hạch ngoại biên to, viêm màng phổi, viêm màng tim…)
- Xét nghiệm hội chứng viêm (ferritin máu cao, CRP cao, tốc độ lắng máu cao). Kháng thể kháng nhân và yếu tố dạng thấp -RF thường âm tính.
Do các triệu chứng hệ thống của trẻ diễn tiến rầm rộ , gan lách hạch to, sốt và rất cần tiến hành chẩn đoán phân biệt với bệnh bạch cầu cấp, nhiễm khuẩn toàn thân…
6. Viêm khớp dạng thấp thiếu niên thể không phân loại
Viêm khớp dạng thấp thiếu niên thể không phân loại xảy ra khi tình trạng viêm khớp xuất hiện kéo dài mà không đủ điều kiện hay tiêu chuẩn để xếp bệnh lý vào bất kỳ thể nào trong 6 thể viêm khớp trên. Đối với trường hợp này, trẻ cần được theo dõi chặt chẽ và được đánh giá lại theo thời gian.
Bệnh viêm khớp dạng thấp thiếu niên xảy ra với nhiều thể bệnh phức tạp. Chính vì thế, khi nhận thấy các triệu chứng bất thường xuất hiện, phụ huynh cần đưa trẻ đến chuyên khoa xương khớp để được bác sĩ kiểm tra, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Viêm khớp dạng thấp thiếu niên nguy hiểm không?
Viêm khớp dạng thấp thiếu niên là bệnh lý tự miễn nên sẽ tác động xấu đến một số cơ quan nội tạng khác bên trong cơ thể và ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của trẻ nếu không được xử lý đúng cách ngay từ sớm. Cụ thể là:
- Gây ảnh hưởng đến chức năng mắt với các bệnh lý như viêm mống mắt, viêm màng bồ đào,… Nếu không được điều trị sẽ dẫn đến đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp, thậm chí là mù lòa.
- Dựa vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng mà trẻ sẽ gặp phải một số vấn đề về tăng trưởng. Ở một số trẻ bị bệnh, khi phát triển sẽ có một cánh tay dài và một cánh tay ngắn hoặc kém phát triển về chiều cao,…
Bác sĩ chuyên khoa cho biết, bệnh viêm khớp dạng thấp nếu khởi phát ở trẻ em sẽ không nghiêm trọng bằng người trưởng thành. Bạn có thể dễ dàng kiểm soát thông qua vật lý trị liệu, tập thể dục và điều chỉnh lối sống hàng ngày. Vì thế, ngay khi phát hiện trẻ bị viêm khớp dạng thấp bố mẹ nên đưa trẻ đi thăm khám, chẩn đoán bệnh và hướng dẫn điều trị đúng cách.
Cách chẩn đoán viêm khớp dạng thấp thiếu niên
Viêm khớp dạng thấp thiếu niên là bệnh lý còn gặp nhiều khó khăn trong khâu chẩn đoán và điều trị. Hiện nay, bệnh vẫn chưa có các xét nghiệm riêng biệt giúp chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh. Phương pháp chẩn đoán chính hiện nay là làm nhiều xét nghiệm để loại trừ các bệnh lý tương tự. Một số xét nghiệm thường được sử dụng để chẩn đoán viêm khớp dạng thấp thiếu niên là:
- Xét nghiệm hình ảnh (chụp X-quang, chụp MRI, chụp CT,…): giúp phân biệt với các bệnh lý xương khớp khác như gãy xương, thoái hóa khớp, viêm khớp, các dị dạng bẩm sinh,…)
- Xét nghiệm máu: Nhằm mục đích kiểm tra tốc độ lắng hồng cầu, kháng thể chống viêm, yếu tố thấp khớp và protein phản ứng C)
Cách chữa trị viêm khớp dạng thấp thiếu niên
Việc chữa trị viêm khớp dạng thấp thiếu niên hiện tại vẫn chưa thể tìm được phương pháp cụ thể để điều trị triệt để. Hiện nay cách khắc phục duy nhất vẫn là sử dụng thuốc và hoạt động thể chất, đồng thời cần sự chăm sóc của chính bản thân mình để ngăn chặn biến các biến chứng nguy hiểm và có thể hoạt động như các trẻ em bình thường:
- Trẻ em bị bệnh này thường phải giới hạn mức độ và tần suất hoạt động tránh việc gây nên những tổn thương không đáng có. Kết hợp uống thuốc hàng ngày để giảm viêm, khắc phục tình trạng sưng đau.
- Tiếp theo đó mẹ cần lên một chế độ ăn uống đủ chất và hợp lý cho bé, đồng thời kết hợp tập luyện đều đặn. Các bé mắc phải bệnh lý này không nên tập luyện ở cường độ cao như đá bóng hay bật nhảy, chạy,… Bơi lội là bài tập an toàn nhất cho hệ xương khớp và làm giảm đáng kể những cơn đau của bé.
- Động viên và khích lệ tinh thần bé thường xuyên, xác định tư tưởng để bé tự giới hạn bản thân mình. Mặc dù bé có thể hoạt động bình thường nhưng không thể không có giới hạn. Có thể bé sẽ có vấn đề về tâm lý khi không được chơi đùa như bạn bè cùng trang lứa. Thế cho nên gia đình và thầy cô cần gần gũi và động viên bé nhiều hơn.
Trên đây chính là một số kiến thức về bệnh lý viêm khớp dạng thấp thiếu niên. Các bậc phụ huynh cần lưu ý và để ý nhiều hơn đến tình trạng sức khỏe của con cái. Hỗ trợ con điều trị bệnh chứ không nên quá bao bọc con, căn bệnh này chỉ có chính các bé mới có thể tự điều chỉnh được bản thân mà thôi.
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!