Thoái Hóa Khớp Háng: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu, Chẩn Đoán, Điều Trị
Thoái hóa khớp háng thường là hệ của của chấn thương, viêm khớp, sự bất thường của khớp,… Các triệu chứng bệnh lý khiến người bệnh đau đớn nhức mỏi mỗi khi vận động. Bệnh lý có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được tiến hành thăm khám và điều trị kịp thời.
Thoái hóa khớp háng là gì?
Khớp háng là bộ phận bao gồm có chỏm xương đùi hình cầu và phần ổ chảo của khung chậu. Trong đó ổ chảo sẽ có viền sụn để giữ có khớp háng được chắc chắn hơn khi di chuyển. Cơ quan này đảm nhiệm việc nâng đỡ cơ thể vì thế chúng phải chịu áp lực rất lớn nên rất dễ bị bào mòn.
Thoái hóa khớp háng có thể hiểu đơn giản là tình trạng sụn khớp hàng dần bị bào mòn khiến chức năng của nó bị ảnh hưởng và bị tổn thương nặng nề hơn. Những người bị thoái hóa khớp thường gặp tình trạng chung những cơn đau đớn dữ dội khi di chuyển và làm ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống.
Đây là bệnh lý thường gặp ở những người lớn tuổi, những người gặp các chấn thương tại khu vực này hoặc do cấu tạo khớp bất thường tại háng. Tuy không nằm trong bộ ba nhóm thoái hóa khớp thường gặp gồm thoái hóa khớp gối, thoái hóa cột sống cổ và thoái hóa thắt lưng nhưng bệnh nếu không được điều trị kịp thời cũng có thể gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí là tàn phế.
Phân loại
Thoái hóa khớp háng được chia thành 2 thể bệnh, bao gồm:
+ Thoái hóa khớp háng nguyên phát: Thể bệnh này chiếm khoảng 50% tổng số những người mắc bệnh, thường gặp ở những người trên 60 tuổi.
+ Thoái hóa khớp háng thứ phát:
Được phân thành các loại nhỏ, bao gồm:
- Thoái hóa khớp háng sau chấn thương: Gãy cổ xương đùi, trật khớp háng hoặc vỡ ổ cối.
- Mắc bệnh trên nền dị dạng cũ: Thiểu sản khớp háng, trật khớp háng
- Thoái hóa khớp háng sau biến dạng mắc phải coxa plana hoặc chòm xương đùi bị hoại tử vô khuẩn.
Nguyên nhân gây thoái hóa khớp háng
Thoái hóa khớp háng không phải là bệnh quá phổ biến những vấn tiềm ẩn rất nhiều nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách. Bệnh thường xảy ra do nhiều nguyên nhân và trên nhiều đối tượng. Trong đó những người thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn như
- Người cao tuổi: hầu hết người già rất dễ gặp các bệnh về xương khớp do không chú ý chăm sóc đến xương khớp khi còn trẻ.
- Người mắc các dị tật bẩm sinh ở khớp háng: do có tiền đề về các tổn thương và cách hoạt động không ổn định từ đầu nên những đối tượng này thường dễ mắc bệnh hơn.
- Người béo phì: những người dư cân béo phù thường mắc rất nhiều bệnh trong đó có cả thoái hóa khớp háng do khớp này phải chịu áp lực lớn từ cơ thể nên bị tổn thương, bào mòn nhanh hơn mức độ thông thường.
- Do di truyền: Các nghiên cứu cho thấy những người từng có cha hay mẹ bị thoái hóa khớp háng thì cũng có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn bình thường.
Do đó nên có thể chia nguyên nhân gây thoái hóa khớp háng thành hai loại chính là nguyên nhân nguyên nhân nguyên phát và nguyên nhân thứ phát. Người bệnh cần phải xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh mới có thể đưa ra phương hướng điều trị phù hợp.
Nguyên nhân nguyên phát
Theo thống kê có đến hơn 50% những người mắc thoái hóa khớp háng có liên quan đến nguyên nhân nguyên phát. Theo đó đối tượng mắc bệnh này chủ yếu là người cao tuổi, đặc biệt là những người ở độ tuổi trên 60.
Khi tuổi càng cao, quá trình lão hóa diễn ra càng mạnh khiến cho sụn khớp tại xương háng có dấu hiệu bị bào mòn và tổn thương. Lớp màng hoạt dịch bảo vệ xương lúc này cũng không sản xuất đủ lượng chất lỏng khiến sụn gặp khó khăn vì không đủ độ bôi trơn sụn. Từ đó việc đi lại hay vận động gặp nhiều khó khăn khiến quá trình thoái hóa diễn ra nhanh hơn.
Đặc biệt với phụ nữ, những người đã từng mang thai khiến khung xương háng xương chậu bị nở ra càng là đối tượng dễ bị thoái hóa xương háng sớm nhất.
Nguyên nhân thứ phát
Trong nguyên nhân thứ phát, có rất nhiều nguyên nhân khác gây ra tình trạng thoái hóa khớp háng. Chủ yếu có liên quan đến các bệnh lý, chấn thương hay do một số tác động bên ngoài. Vì vậy cần phải xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh thì mới có thể có phương hướng điều trị phù hợp.
- Chấn thương: Té ngã, chấn thương sau luyện tập hay lao động đều là một trong những nguyên nhân khiến xương khớp háng bị tổn thương dần và dẫn đến quá trình thoái hóa.
- Bẩm sinh: Một số người mắc một số dị tẩm bẩm sinh tại khu vực khớp háng hay ở vùng lân cận đều là tiền đề làm chèn ép lên khớp háng và gây ra tình trạng thoái hóa. Một số tình trạng thường gặp như sai khớp bẩm sinh, lồi ổ cối hay bệnh chân thấp chân cao…
- Cơ thể thiếu chất dinh dưỡng: Đây cũng là nguyên nhân thường gặp ở rất nhiều đối tượng, đặc biệt là bà bầu hay người lớn tuổi. Cơ thế thiếu vitamin và các dưỡng chất, đồng thời nếu thường xuyên uống rượu bia, sử dụng các chất kích thích khiến sụn khớp không có đủ dưỡng chất để sản sinh hay tái tạo các tế bào mới. Do đó nó dần bị suy yếu, bào mòn và gây bệnh.
- Do bệnh lý: Những người đã hoặc từng mắc một số bệnh tại vùng xương háng như như viêm xương khớp, viêm do thấp khớp, viêm cột sống dính khớp hay viêm khớp do lao…thường có xu hướng bị thoái hóa cao hơn hẳn. Ngoài ra những người mắc các bệnh như gout, đái tháo đường, bệnh huyết sắc tố …cũng rất dễ mắc bệnh này với tỷ lệ cao hơn bình thường.
- Do hoại tử chỏm xương đùi: co xương đùi nằm ngay cạnh khớp háng nên tình trạng hoại tử tại đây nếu không được điều trị dứt điểm sẽ rất dễ lây lan và gây thoái hớn sớm trên khớp háng.
- Do làm công việc nặng: Khi bê hay mang vác đồ nặng sẽ trực tiếp tạo áp lực và sức ép lên vùng xương háng, đặc biệt nếu đi, đứng không đúng tư thế sẽ khiến tình trạng tổn thương lại trầm trọng hơn. Tình trạng nếu thường xuyên diễn ra với cường độ lớn sẽ dẫn đến tình trạng thoái hóa vô cùng sớm.
Bên cạnh đó, người bị béo phì gây chèn ép trên xương đùi hay một vài yếu tố tác như giới tính, thời tiết cũng có thể gây ra tình trạng này. Bệnh tiềm ẩn rất nhiều nguy hiểm vì vậy người bệnh cần sớm phát hiện và điều trị để có thể cải thiện bệnh nhanh chóng và hiệu quả nhất.
Triệu chứng bệnh thoái hóa khớp háng
Triệu chứng bệnh thường bị nhầm lẫn với tình trạng đau nhức xương khớp thường thấy. Bệnh thường gây đau khớp háng, đi lại khó khăn. Ngoài ra, khi bị thoái hóa khớp háng, người bệnh sẽ gặp những triệu chứng dưới đây:
- Xuất hiện những cơn đau nhức khớp háng rồi lan xuống bẹn, đùi. Cơn đau xuất hiện dai dẳng khi thời tiết chuyển mùa, nhất là vào mùa đông.
- Tê cứng khớp khi vận động, đi bộ hoặc co duỗi khớp đùi háng.
- Đau nhói mỗi khi xoay người, vặn người hoặc dạng háng.
- Cơn đau xuất hiện dồn dập vào buổi sáng sau khi ngủ dậy và buổi chiều tối.
Chẩn đoán bệnh thoái hóa khớp háng
Trước tiên, bệnh thoái hóa khớp háng được chẩn đoán dựa trên triệu các triệu chứng lâm sàng. Sau đó, bệnh nhân sẽ được chỉ định chụp X – quang. Dựa trên hình ảnh thu được, thấy có các dấu hiệu sau:
- Mọc gai xương: Tình trạng này phát triển ở tất cả các vị trí, kể cả chòm xương đùi và xương chậu. Cũng chính vì lý do này mà các động tác của bệnh nhân bị hạn chế.
- Hẹp khe khớp: Đây là dấu hiệu chứng tỏ sụn khớp bị mòn.
- Xương dưới sụn bị đặc: Có thể quan sát được tại vị trí bị chịu lực tỳ đè lớn.
- Khuyết xương: Tình trạng này cũng thường hay gặp phải, đôi khi chúng còn có kích thước lớn.
Ngoài chụp X – quang, bệnh nhân còn có thể được chỉ định thêm các xét nghiệm khác là chụp CT scanner hoặc MRI.
Phương pháp điều trị thoái hóa khớp háng
Đối với thoái hóa khớp xương nói chung và thoái hóa khớp háng nói riêng thì hiện tại chưa có phương pháp điều trị nào có thể chữa khỏi hoàn toàn. Việc điều trị sẽ chủ yếu xoay quanh 2 vấn đề. Đó là giảm đau và tăng cường khả năng vận động. Các phương pháp điều trị được chia thành 2 nhóm: điều trị không phẫu thuật và điều trị phẫu thuật.
Điều trị không phẫu thuật
Thay đổi lối sống. Cũng như các loại khớp khác thì ban đầu sẽ không có can thiệp phẫu thuật. Bằng cách thay đổi lối sống, khớp háng sẽ được bảo vệ hơn và làm chậm đi quá trình thoái hóa khớp.
- Giảm thiểu các hoạt động làm nặng thêm tình trạng bệnh, ví dụ như leo cầu thang
- Chuyển từ các hoạt động va chạm nhiều (như đi bộ, đánh tennis) sang các hoạt động nhẹ nhàng hơn (như bơi lội, đạp xe). Điều này làm giảm đi sức ép lên khớp háng.
- Giảm cân cũng góp phần giảm sức ép lên khớp háng. Giảm cân giúp giảm đau và cải thiện chức năng của khớp.
Vật lý trị liệu: Những bài tập đặc biệt có thể tăng khả năng vận động và độ dẻo dai, cũng như tăng cường sức mạnh của cơ ở chân và háng.
Thuốc: Nếu các cơn đau ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, hoặc đau không giảm sau khi sử dụng các biện pháp trên thì thầy thuốc có thể kê cho bạn một số thuốc giúp giảm đau và hạn chế quá trình viêm.
Can thiệp ngoại khoa
Thường chỉ khi việc điều trị bằng thuốc Tây không có hiệu quả người bệnh mới được chỉ định làm một số phẫu thuật để hỗ trợ quá trình vận động. Các phương pháp này sẽ đem lại hiệu quả vô cùng nhanh chóng, ít tái phát tuy nhiên có thể tiềm ẩn nhiều biến chứng trong quá trình thực hiện cũng như ảnh hưởng đến sức khỏe bệnh nhân nếu không có phương pháp chăm sóc đúng cách.
Các phương pháp thường được chỉ định dùng trong thoái hóa khớp háng bao gồm
- Cắt bỏ xương: Nhằm cản trở quá trình hình thành gai xương hoặc biến dạng khớp gây đau nhức đồng thời giúp việc đi lại của người bệnh trở lại như bình thường.
- Thay một phần khớp háng: Nếu tình trạng thoái hóa mới chỉ xuất hiện ở một phần khớp háng với phần sụn đã bị hao mòn dần thì sẽ được chỉ định thay mới một phần hư tổn. .
- Thay toàn bộ khớp háng: Hầu hết phương pháp này thường rất ít được chỉ định với những trường hợp thoái hóa thường. Theo đó người bệnh sẽ được thay toàn bộ khớp háng bằng các khớp nhân tạo có chức năng hoàn toàn như các khớp tự nhiên. Chỉ những trường hợp thoái hóa nặng hoặc những người già yếu trên 60 đã bị hao mòn phần sụn khớp quá nhiều mới được chỉ định phương pháp này.
Trong các phương pháp trên, thay toàn bộ khớp háng là không chỉ có chi phí điều trị khá cao mà nguy hiểm cũng rất nhiều. Vì vậy mà phương pháp này chỉ được chỉ định cho một số trường hợp sau
- Người mắc một số bệnh lý liên quan đến khớp háng như Viêm khớp dạng thấp, Viêm xương khớp hay Hoại tử xương. do những bệnh lý này đã làm xương bị tổn thương nghiêm trọng, có thể bị biến dạng nên rất khó để phục hồi chức năng như các tình trạng khác. Vì vậy cần phải thay thế khớp mới hoàn toàn.
- Bị thoái hóa khớp nặng: tình trạng thoái hóa đã diễn ra trong thời gian dài mà việc điều trị không có tác dụng hoặc điều trị không dứt điểm nên không tiếp nhận thuốc. Người bệnh không thể vận động hoặc có nguy cơ bị liệt cao nếu không được thay thế khớp háng nhân tạo.
Dù đem lại hiệu quả cực kỳ nhanh chóng nhưng phương pháp này cũng có thể tiềm ẩn những biến chứng nguy hiểm không kém, bao gồm
- Chảy máu sau mổ
- Nứt xương đùi
- Khớp háng bị nhiễm trùng
- Trật khớp
- Lỏng khớp
- Tổn thương các dây thần kinh quanh háng.
- Chiều dài 2 chân bằng nhau làm mất thăng bằng, chân khập khiễng.
Hiện nay đã có phương pháp thay khớp háng nhân tạo ít xâm lấn với rất nhiều ưu điểm đồng thời có thể khắc phục được các biến chứng so với phương pháp.
Bên cạnh đó chi phí làm các phẫu thuật này cũng không hề rẻ. Vì vậy người bệnh cần tham khảo kỹ ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện đồng thời lựa chọn những bệnh viện uy tín chất lượng để bảo vệ sức khỏe cho chính bản thân.
Một số biện pháp phòng ngừa bệnh
Bệnh thoái hóa khớp háng thường gặp ở những người lớn tuổi. Tuy nhiên không có nghĩa những người trẻ tuổi sẽ không mắc bệnh. Do đó, áp dụng các biện pháp phòng ngừa bệnh cho bản thân là điều vô cùng cần thiết. Dưới đây là một số biện pháp có thể tham khảo và áp dụng:
- Nếu bị chấn thương, dị tật bẩm sinh ở khớp háng hoặc mắc các bệnh viêm khớp thì cần tích cực điều trị dứt điểm. Tránh để bệnh kéo dài và gây biến chứng khi lớn tuổi.
- Thăm khám và chữa trị sớm các bệnh như đái tháo đường, gout… để bảo vệ sức khỏe. Đồng thời, nó còn tránh được nguy cơ mắc bệnh thoái hóa khớp háng.
- Trường hợp bệnh nhân đã bị thoái hóa khớp háng, có thể phòng ngừa và hạn chế các cơn đau bằng cách: Tập các bài tập thể dục nhẹ nhàng, sử dụng nhiều thực phẩm giàu canxi như sữa, tôm, cua, dầu cá…
- Kiểm soát cân nặng của bản thân ở mức hợp lý. Không để cơ thể tăng cân nhanh để làm giảm gánh nặng lên khớp háng và các khớp xương khác.
- Nên duy trì tâm lý thoải mái, ăn uống và ngủ nghỉ đúng giờ.
- Có một chế độ ăn uống khoa học. Nên tăng cường bổ sung thêm cho cơ thể nhiều canxi, omega 3, vitamin D để tốt cho sụn khớp tăng cường chức năng ở các khớp. Bên cạnh đó, hạn chế sử dụng các thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng, các chất kích thích.
- Nên cẩn thận khi di chuyển, làm việc, tránh va chạm gây chấn thương.
- Không ngồi lâu, khuân vác nặng vì chúng có thể làm ảnh hưởng đến quá trình vận động của khớp háng.
- Tập luyện thể dục thường xuyên để tăng cường lưu thông máu, tăng sức khỏe các khớp.
- Đi khám định kỳ thường xuyên để có thể phát hiện bệnh sớm nếu có. Điều này giúp hạn chế được sự phát triển của bệnh ngay từ ban đầu.
Hy vọng những chia sẻ trên đây về bệnh Thoái hóa khớp háng đã đem đến cho bạn nhiều thông tin hữu ích. Đừng quên thường xuyên luyện tập thể dục thể thao phù hợp với cơ thể sẽ giúp hạn chế nguy cơ mắc rất nhiều bệnh nguy hiểm khác.
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!