Bệnh Viêm khớp Dạng Thấp Có Di Truyền Không?
Bệnh viêm khớp dạng thấp có di truyền không là câu hỏi thắc mắc của rất nhiều người bệnh. Đây là một trong những bệnh lý xuất hiện phổ biến ở Việt Nam, nếu trước kia chỉ có những người cao tuổi mới dễ mắc bệnh thì hiện tại căn bệnh này ngày càng có xu hướng trẻ hóa. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về căn bệnh này để trả lời câu hỏi này.
Viêm khớp dạng thấp có di truyền không?
Viêm khớp dạng thấp là một bệnh lý đặc biệt khiến hệ thống xương khớp bị tổn thương và gây ra những cơn đau nhức, sưng đỏ vùng tay chân của người bệnh. Tuy nhiên, khác với các bệnh lý xương khớp khác, nguyên nhân gây ra những tổn thương này không hề liên quan đến yếu tố chấn thương hay thoái hóa mà là do sự tấn công của hệ miễn dịch lên chính những tế bào khỏe mạnh trong cơ thể người bệnh. Chính vì thế, nó được coi là một dạng bệnh tự miễn và cũng là một bệnh mãn tính cần điều trị trong thời gian dài.
Cho đến nay, lý do khiến hệ miễn dịch tự tấn công lên chính những tế bào xương khớp lành tính vẫn là một câu hỏi lớn và chưa hề được làm sáng tỏ. Vì thế, việc tin rằng viêm khớp dạng thấp có di truyền là một nhận định không hoàn toàn đúng đắn. Bởi, trên thực tế, trong một gia đình, không phải cứ bố mẹ mắc bệnh thì con cái cũng sẽ gặp phải các vấn đề như vậy. Các nhà khoa học cũng tin rằng, nguyên nhân gây viêm khớp dạng thấp không chỉ xuất phát từ yếu tố di truyền, mà còn liên quan mật thiết đến các yếu tố bên ngoài như môi trường sống.
Theo các nghiên cứu, thực tế bệnh viêm khớp nhìn chung thường có liên quan đến các tính chất, thói quen, cơ địa giữa những người cùng chung huyết thống chứ không hẳn là yếu tố di truyền. Mặt khác, viêm khớp dạng thấp – một dạng phổ biến của viêm khớp lại có mối liên quan mạnh mẽ đến yếu tố này, đặc biệt từ mẹ sang con.
Theo số liệu nghiên cứu từ hội Human genetics (hội di truyền học) tại San Diego Mỹ năm 2014 công bố, có đến hơn 50% bà bầu bị viêm khớp dạng thấp có di truyền sang con, khiến bé mắc bệnh từ sớm kèm theo rất nhiều biến chứng nguy hiểm khác xảy ra làm suy giảm sức khỏe bé.
Qua nghiên cứu, các nhà khoa học đã thực hiện kiểm tra trên 2 nhóm đối tượng, trong đó có một nhóm có cha hoặc mẹ bị viêm khớp dạng thấp. Kết quả cuối cùng cho thấy có đến hơn 50% trẻ trong nhóm này mắc bệnh, cao hơn nhiều lần so với số trẻ không mang gen bệnh từ bố mẹ. Như vậy với băn khoăn ” Bệnh viêm khớp dạng thấp có di truyền không” thì câu trả lời hoàn toàn là có.
Có đến 70% nguyên nhân viêm khớp dạng thấp ở trẻ em có liên quan đến yếu tố di truyền. Trong đó một số loại gen có liên quan trực tiếp đến yếu tố di truyền gây bệnh bao gồm
- HLA: gen này có nhiệm vụ phân biệt protein cơ thể và protein cơ thể sinh bệnh, đồng thời cảm ứng và điều chỉnh lại các phản ứng tại hệ miễn dịch. Nếu bé bị di truyền gen này từ cha mẹ thì có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 5 lần bình thường.
- STAT4: Gen này có nhiệm vụ quan trọng trong các tế bào chết tự nhiên và tế bào Th1. CDKN1A. Nó giúp điều hòa, kích hoạt hệ miễn dịch của cơ thể.
- TRAF và C5: đây là một trong những yếu tố chính kích ứng các yếu tố sưng viêm mãn tính.
- PTPN22: những người có gen này thường dễ khởi phát bệnh sớm, có xu hướng tiến triển nhanh và phát triển vô cùng trầm trọng.
Cụ thể hơn, kháng thể HLA được di truyền từ mẹ sang con chính là gen gây nên viêm khớp dạng thấp ở trẻ nhỏ. Vai trò của yếu tố di truyền trong viêm khớp dạng thấp được thể hiện rõ thông qua việc các cặp sinh đôi cùng trứng thường sẽ có có tỉ lệ mắc bệnh cao hơn so với các cặp sinh đôi khác trứng qua các gen HLA-DR4, HLA-DR1.
Tuy nhiên không phải ai bị viêm khớp dạng thấp cũng liên quan đến yếu tố di truyền và các mã gen này. Đây chỉ là yếu tố làm tăng nguy cơ gây bệnh còn thực tế chính xác nguyên nhân gây bệnh là gì đến nay vẫn chưa thể xác định chính xác.
Bệnh viêm khớp dạng thấp có nguy hiểm không?
Bệnh viêm khớp dạng thấp là bệnh lý mãn tính, kéo dài qua nhiều giai đoạn. Bệnh có thể sẽ gây ra những biến chứng nghiêm trọng nếu không được kiểm soát tốt. Các biến chứng có thể sẽ gặp phải gồm có:
- Hội chứng ống cổ tay: Nguyên nhân dẫn đến hội chứng này là sự chèn ép các dây thần kinh chi phối cảm giác và vận động bàn tay. Người bệnh sẽ phải đối diện với các triệu chứng đau cổ bàn tay, tê rần, dị cảm các ngón tay và bàn tay. Một số trường hợp nặng cần được phẫu thuật giải áp các dây thần kinh, đặc biệt là thần kinh giữa.
- Phá huỷ khớp: Nếu bệnh nhân không sớm điều trị hoặc điều trị không có hiệu quả thì sự viêm nhiễm các khớp có thể dẫn tới tình trạng tổn thương và phá huỷ các khớp nặng nề và không hồi phục. Khi đó các khớp sẽ bị biến dạng và mất chức năng, đầu xương, sụn và dây chằng có thể bị ảnh hưởng.
- Viêm lan toả: Bệnh lý này có thể gây viêm lan toả đến nhiều cơ quan khác của cơ thể như viêm phổi, viêm màng ngoài tim, hội chứng Sjogren’s và viêm mạch. Nhưng nếu được điều trị sớm thì biến chứng này sẽ hiếm khi xảy ra.
- Bệnh tim mạch: Bệnh nhân khi mắc bệnh viêm khớp dạng thấp sẽ có nguy cơ cao mắc các bệnh lý tim mạch như nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Để hạn chế khả năng xuất hiện biến chứng này thì người bệnh phải ngừng hút thuốc lá, thiết lập chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học và thường xuyên tập luyện thể dục.
- Bệnh tuỷ cổ: Tình trạng viêm khớp dạng thấp bị tổn thương tại nhiều khớp xương, trong đó đoạn cột sống cổ có thể bị ảnh hưởng gây trật khớp đốt sống và chèn ép lên đoạn tuỷ tương ứng. Đây là một biến chứng nặng nề có thể gây ảnh hưởng đến khả năng vận động và những tổn thương lâu dài của đoạn tuỷ cổ nếu như không kịp thời phát hiện.
Các yếu tố rủi ro tăng nguy cơ viêm khớp dạng thấp
Bên cạnh tiền sử gia đình mắc bệnh viêm khớp dạng thấp, các bác sĩ xác định một số yếu tố rủi ro có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:
- Tuổi tác: Người lớn tuổi có nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp cao.
- Giới tính: Phụ nữ có nhiều khả năng phát triển viêm khớp dạng thấp hơn nam giới.
- Hút thuốc lá: Những người hút thuốc có nhiều khả năng mắc bệnh và các triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng hơn.
- Béo phì: Những người thừa cân, béo phì có nguy cơ mắc nhiều bệnh lý mãn tính, bao gồm các bệnh về viêm khớp, thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp.
- Mang thai và sinh con: Phụ nữ chưa từng sinh con hoặc không nuôi con bằng sữa mẹ có nguy cơ mắc bệnh cao.
Bất cứ ai lo lắng về nguy cơ phát triển RA nên nói chuyện với bác sĩ. Viêm khớp dạng thấp là bệnh lý phổ biến và có thể ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống cơ thể, bao gồm mắt, phổi và tim. Do đó, những người có dấu hiệu hoặc nằm trong nhóm yếu tố nguy cơ nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Bác sĩ có thể đề nghị thay đổi lối sống và chế độ ăn uống để để giảm thiểu rủi ro cũng như ngăn ngừa bệnh khởi phát. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể kiểm tra các dấu hiệu và chỉ định phác đồ điều trị phù hợp, kịp lúc.
Cách phòng ngừa bệnh viêm khớp dạng thấp do di truyền
Hiện nay, vẫn chưa có phương pháp hay loại thuốc nào có thể điều trị dứt điển căn bệnh này, việc điều trị chỉ có thể mang tính tạm thời, giúp ngăn ngừa các tổn thương đối với cơ thể so bệnh gây ra. Bạn nên có các biện pháp phòng ngừa bệnh viêm khớp dạng thấp tấn công. Với những mẹ sinh con nên có các biện pháp điều trị ổn định, nhằm hạn chế khả năng di truyền cho thế hệ sau.
- Xây dựng chế độ luyện tập thể dục thường xuyên giúp làm cho hệ xương khớp khỏe mạnh, dẻo dai, và hệ tim mạch cũng được cải thiện.
- Bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng như vitamin D, omega, canxi,… có trong các loại thực phẩm tự nhiên.
- Hạn chế sử dụng các loại thực phẩm nhiều ầu mỡ, chất bảo quản,…có thể gây ra béo phì, là một trong những nguyên nhân gây ra các bệnh về viêm khớp dạng thấp và các bệnh về xương khớp khác.
- Không nên ngồi một chỗ hàng giờ liền, ít hoạt động khiến cho các khớp dần mất đi sự linh hoạt của xương khớp, điều này làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp.
- Uống đủ nước mỗi ngày để cung cấp nước cho sụn, duy trì sự linh hoạt ở hai đầu xương.
- Phụ nữ có thai nên thường xuyên thăm khám định kỳ, thực hiện các xét nghiệm cần thiết theo yêu cầu để tránh di truyền cho con. Có chế độ dinh dưỡng đầy đủ khi mang thai, tránh để trẻ sinh ra bị thiếu chất và thực hiện các biện pháp để bảo vệ con trẻ.
Di truyền là yếu tố làm gia tăng sự rối loạn của hệ miễn dịch dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh viêm khớp dạng thấp, tuy nhiên tỷ lệ phát bệnh còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác. Tốt nhất phụ huynh nên có các biện pháp phòng tránh viêm khớp dạng thấp cho con trẻ ngay từ đầu. Hy vọng với những thông tin trên đây sẽ giúp ích cho bạn trong việc bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!